ALICI-DİL | ||
Söz-Öncesi Dönem | ||
Dikkatini Yöneltme ve Oyun Evet Hayır | ||
1. Konuşulduğunda konuşan kişinin yüzüne kısa bir süre bakar. | ||
2. Oyuncakla ses çıkarıldığında sese vücudu ile tepki verir. | ||
3. Yetişkin sesine vücut hareketleri ile veya ağlıyorsa susarak tepki gösterir. | ||
4. Sesin geldiği yöne bakar veya sese tepki olarak vücut hareketlerini değiştirir. | ||
5. En az yarın dakika kadar konuşanın gözlerini ve dudaklarını izler. | ||
6. Kendi yüzünden yaklaşık 30 cm. kadar uzakta tutulan bir nesneye bakar. | ||
7. Çocuğu kaldırmak veya biberonunu göstermek için ona doğru hareket edildiğinde neyin geldiğini bildiğini vücut hareketlerindeki değişiklikle gösterir | ||
8. Seslenildiğinde bakmak için gözlerini ve başını döndürür. | ||
9. İyi bir şekilde desteklendiğinde bir sandalyede hareketsiz durabilir ve gösterilen bir nesneye en azından bir dakika süreyle dikkat edebilir. | ||
10. Bir nesne veya resme bakabilir. | ||
11. jestlerle birlikte yöneltilen basit isteklere tepki verir. | ||
12. Model olmadan el sallaması veya alkışlaması gibi basit jestler istendiğinde bunları yapar. | ||
Sıra Alma | ||
13. Yetişkin banyo suyuna “şap şap” yaparak suyu sıçrattığında çocuk “şap şap” yapmak için sıra alır. | ||
14. Yetişkin kaşığı masaya vurduğunda bebekte kaşığı masaya vurup yetişkinin tekrar vuracağını anlamak için yüzüne bakar. | ||
15. Bir kaşık yemeği çocuğa verip bir kaşık yemeği yetişkin aldığında çocuk sıranın kimde olduğunu belirtir. | ||
16. Yetişkin oyuncak ayıyı sarılıp çocuğa verdiğinde çocukta ayıya sarılıp kendiliğinden ya da hatırlatıldığında ayıyı yetişkine verir. | ||
17. Yetişkin trampete vurup sopayı çocuğa verdiğinde çocukta trampete vurup sopayı yetişkine verir. | ||
18. Çocuğa top yuvarlatıldığında topu geri yuvarlar. | ||
19. Yetişkinle karşılıklı konuşma sürdürebilir. | ||
Taklit | ||
20. Masaya elle vurulduğunda, el sallandığında, baş baş yapıldığında taklit eder. | ||
21. Öpme hareketini taklit eder. | ||
22. Parmakla dudaklarda “sus” yapar. | ||
23. Tek ünlü sesleri (a,o)taklit eder. | ||
24. Ünsüz + ünlü kalıpları (dadada, mumumum)taklit eder. | ||
25. Tek ünsüz + ünlü heceleri (bu, me)taklit eder. | ||
26. İki heceli kalıpları (dadi dadi, pitapita) taklit eder. | ||
27. Cee oyununu taklit eder. | ||
28. Yetişkin sesine tepki olarak sesi tekrarlar. | ||
29. Başkası tarafından tekrarlandığında kendi seslerini çıkarmaya devam eder. | ||
30. Başkalarının çıkardığı farklı tondaki sesleri taklit eder. | ||
31. Sık sık kullanılan nesnelerin kullanışların taklit eder. | ||
32. Oyun sırasında başka bir çocuğun hareketini kontrol eder. | ||
33. Basit işlerde yetişkinleri taklit eder. | ||
34. Güldüren ve dikkat çeken hareketleri tekrarlar. | ||
35. Hatırlatıldığında “lütfen” ve “teşekkür ederim” der. | ||
36. Basit ev işlerinde aile fertlerine yardım etmeye çalışır. | ||
37. Bildiği bir şarkının son dizesinin son kelimesini tekrarlar ve hareketle gösterir. | ||
38. % 90 oranında sesinin tonunu kontrol eder. | ||
39. Model olunduğunda 3’e kadar sayar. | ||
40. Söz ve hareket içeren çeşitli parmak oyunlarını tekrarlar. | ||
41. Model olunduğunda 10 nesneyi sayar. | ||
Anlama | ||
Dinleme ve Dikkatini Yöneltme | ||
42. Sese irkilerek ya da hareket ederek tepkide bulunur. | ||
43. İnsan sesine irkilerek ya da hareket ederek tepkide bulunur. | ||
44. Bir an için bile olsa insan yüzüne bakar. | ||
45. Konuşanın gözlerini ve ağzını izleyerek yüz kontağı yapar. | ||
46. Bir nesneden diğerine bakarak çevresindekilere dikkatini yöneltir. | ||
47. Ses duyduğunda gözleriyle sesin nereden geldiğini arar. | ||
48. Sesin geldiği yöne döner ve bakar. | ||
49. İnsan sesin geldiği yöne döner ve bakar. | ||
50. Destekli ya da desteksiz oturarak dikkatini karşısındaki bireye ya da nesneye yöneltir. | ||
51. Yetişkinle birlikte, nesnelere ya da resimlere en az iki dakika süreyle bakar. | ||
52. Neşeli ses tonundaki ve kızgın ses tonundaki konuşmalara farklı yüz ifadeleriyle tepki verir. | ||
53. Kısa şiir ve şarkılara tepki gösterir. | ||
54. Kaynağı saklanmış sesleri arar (kutu içindeki zil). | ||
55. Odanın dışından gelen seslerin kaynağını arar. | ||
56. Gürültülü bir ortamda bir kişinin konuşmasını dinler. | ||
57. Kısa bir öyküyü sonuna kadar dinler. | ||
58. Dikkatini 10 dakika süreyle öyküye yöneltir. | ||
59. Öykü sırasında sorulan basit sorulara sözle ya da işaretle cevap verir. | ||
Jestlere ve Yönergelere Tepki Verme | ||
60. Yetişkinin yüz ifadesine tepki olarak yüz ifadesini değiştirir. | ||
61. Jestlerle birlikte verilen basit talimatlara tepki verir. | ||
62. Kendi adı söylendiğinde dönerek tepki verir. | ||
63. Basit sorulara tepki olarak hareket eder. | ||
64. El hareketleri ile birlikte verilen basit emirleri yerine getirir. | ||
65. Sert bir ifadeyle yapmaması söylendiğinde, bir anlığına bile olsa, yapmakta olduğu istenmeyen davranışı durdurur. | ||
66. Sözel talimat verildiğinde el çırpar ya da el sallar. | ||
67. Adı söylenen tanıdık nesnelere dönerek bakışlarıyla nesneleri bulur. | ||
68. Adı söylenen aile bireylerine dönerek, bakışlarıyla onları bulur. | ||
69. İstendiğinde, isteyen kişiye bir nesne verir. | ||
70. Adı söylendiğinde, bir nesneyi gösterir. | ||
71. Bir tane basit iki ya da üç sözcüklü talimatı yerine getirir. | ||
72. Üç tane basit iki ya da üç sözcüklü talimatı yerine getirir. | ||
73. İstendiğinde, tanıdık bir nesneyi öbür odadan getirir. | ||
74. İsimleri söylendiğinde bildiği 12 nesneyi gösterir. | ||
75. Hareketle ilgili sözel ifadeleri anladığını o hareketi yaparak gösterir. | ||
76. Sorulduğunda bir seçim veya tercih yapabilir. | ||
77. Bildiği sıfatlar için uygun tepkiyi gösterir. | ||
78. İstenildiğinde nesneleri bir başka nesnenin içine, altına koyar. | ||
79. Kullanışı tanımlandığında bildiği nesneyi seçer. | ||
80. Yaşını söylemek için parmaklarını kullanır. | ||
81. Birbirine bağlı iki emri yerine getirir. | ||
Nesne ve Resimler Arasından Seçim Yapma | ||
82. İki nesne arasından adı söylenen nesneyi seçer. | ||
83. Pencereden dışarıya bakıp, gördüğü nesneleri gösterir. | ||
84. Üç nesne arasından, adı söylenen nesneyi seçer. | ||
85. Adı söylenen bir vücut bölümünü gösterir. | ||
86. Adı söylenen dört vücut bölümünü gösterir. | ||
87. Dört nesne arasından adı söylenen nesneyi seçer. | ||
88. Adı söylenen üç çeşit giysi seçer. | ||
89. İki resim arasından, adı söylenen resmi seçer. | ||
90. Dört resim arasından, adı söylenen resmi seçer. | ||
91. Adı söylene yedi vücut bölümünü gösterir. | ||
92. nesneleri aynı nesnenin resmi ile eşleştirir. | ||
93. Bildiği resimleri isimlendirir. | ||
94. Adı söylenen on vücut bölümünü gösterir. | ||
95. “Ali (çocuğun adı) nerede?” biçiminde sorulduğunda kendisini gösterir. | ||
96. Dokuz resim arasından, adı söylenen resmi seçer. | ||
97. Dört nesne arasından işlevi açıklanan iki nesneyi gösterir. | ||
98. Altı nesne arasından işlevi açıklanan dört nesneyi gösterir. | ||
99. Altı nesne arasından işlevi açıklana altı nesneyi gösterir. | ||
100. Gösterilen beş yiyecek arasından adı söylenen üç yiyeceği seçer. | ||
101. Gösterilen beş hayvan arasından adı söylenen üç hayvanı seçer. | ||
102. Gösterilen beş mobilya parçası arasından, adı söylenen üç mobilyayı seçer. | ||
103. Dört seçenek arsından “…. ve…. bana ver.” İfadesinde yer alan iki nesneyi verir. | ||
104. “bana……… İLE…….’yi getir.” İfadesinde yer alan odadaki iki nesneyi getirir. | ||
105. Adı söylenen 13 vücut bölümünü gösterir. | ||
106. Adı söylenen 16 vücut bölümünü gösterir. | ||
107. Resimleri gösterildiğinde, oğlanı ve kızı seçer. | ||
108. Resimleri gösterildiğinde, kadın ve erkeği seçer. | ||
109. Nesneleri, yiyecek kategorisine göre seçer. | ||
110. Nesneleri, hayvan kategorisine göre seçer. | ||
111. Nesneleri, giysi kategorisine göre seçer. | ||
112. Nesneleri, mobilya kategorisine göre seçer. | ||
Eylem Bildiren Yönergelere Tepki Verme | ||
113. Kendisine bir nesne verildiğinde, nesneyle ilgili istenen iki farklı etkinliği yerine getirir. | ||
114. Kendisine bir nesne verildiğinde, nesneyle ilgili istenen üç farklı etkinliği yerine getirir. | ||
115. On farklı eylem bildiren sözcüğe, eylemi gerçekleştirerek tepki verir. | ||
116. Kendisine iki nesne verildiğinde, bu nesnelerin her biriyle ilgili istenen üç farklı etkinliği yerine getirir. | ||
117. Kendisine üç nesne verildiğinde, bu nesnelerin her biriyle ilgili istenen dört farklı etkinliği yerine getirir. | ||
118. Kendisine dört nesne verildiğinde, bu nesnelerin her biriyle ilgili istenen dört farklı etkinliği yerine getirir. | ||
119. Her birinde iki nesne ve iki eylem bulunan talimatları yerine getirir. | ||
120. Oda içinde, her birinde iki nesne ve iki eylem bulunan talimatları yerine getirir. | ||
121. Oda içinde, her birinde üç nesne ve üç eylem bulunan talimatları yerine getirir. | ||
Niteleme Bildiren Yönergelere Tepki Verme | ||
122. Büyük ve küçük seçenekleri arasında büyük olanı seçer. | ||
123. Büyük ve küçük seçenekleri arasından küçük olanı seçer. | ||
124. İki grup küçük ve büyük nesne arasından büyük ve küçük olanı seçer. | ||
125. Uzun ve kısayı seçer. | ||
126. Yumuşağı ve serti seçer. | ||
127. Pütürlü ve pütürsüzü seçer. | ||
128. Açığı ve kapalıyı seçer. | ||
129. “Üşüdüğünde / yorulduğunda / acıktığında ne yaparsın?” sorularına sözel ya da sözel olmayan tepki verir. | ||
130. Aynı olan grup elemanlarını seçer. | ||
131. Farklı olan grup elemanlarını seçer. | ||
132. Mutlu / üzgün / kızgını seçer ya da model olarak gösterir. | ||
133. Daha büyüğü ve daha küçüğü seçer. | ||
134. Birinciyi ve sonuncuyu seçer. | ||
Yer Bildiren Yönergelere Tepki Verme | ||
135. Verilen bir nesneyi, istendiğinde ters çevrilmiş bir fincanın üzerine ve altına koyar. | ||
136. Verilen bir nesneyi, istendiğinde, bir kabın içine koyar. | ||
137. Bir kabın içindeki bir nesneyi, istendiğinde kabın içinden çıkarır. | ||
138. Verilen bir nesneyi istendiğinde, bir kabın içine, üzerine ve altına koyar. | ||
139. İstendiğinde, bir nesneyi diğerinin önüne / arkasına koyar. | ||
140. İstendiğinde, bir nesneyi diğerinin yakınına / uzağına koyar. | ||
141. Ters çevrilmiş bir fincan verildiğinde, bir nesneyi fincanın önüne, yakınına, uzağına, üzerine ve altına koyar. | ||
Dilbilgisi Kurallarına Tepki Verme | ||
142. Çoğulları ayırt eder. | ||
143. Sahiplik eklerini ayırt eder. | ||
144. İki nesne arasından, “olmayan”ı gösterir. | ||
145. İki tane eylem resmi gösterildiğinde, “olmayan”ı ayırt eder. | ||
146. Niteleme bildiren ifadelerde “olmayan”ı ayırt eder. | ||
147. “Onun”, “benim” ve “senin” zamirlerini ayırt eder. | ||
İFADE EDİCİ DİL | ||
Konuşma | ||
Farklı Türdeki Anlamları İfade Etme | ||
İstemek (nesne, hizmet) | ||
148. Uzanamayacağı yerdeki bir oyuncağa ulaşmada yardım istemek için yetişkine bakar. | ||
149. Yetişkinin böreğine bakar, sonra yetişkine bakar ve “istiyorum” anlamına gelen bir ses çıkarır. | ||
150. Karyolasının yanında oturur veya ayakta durur ve içine konuluncaya kadar yetişkine bakarak sesler çıkarır. | ||
151. Kendisini kaldırıncaya kadar yetişkinin yüzüne bakarak bacaklarını veya elbiselerini çekiştirir. | ||
152. Elde etmek istediği şeyleri istemek için sözcük kullanır. | ||
153. Kendisi için yetişkinin bir şeyler yapmasını istemek için sözcük kullanır. | ||
154. İstediği şeyleri talep etmek için cümlecik kullanır. | ||
155. Onun için bir şey yapılmasını istediğinde yetişkine bildirmek için cümlecik kullanır. | ||
Reddetmek ( nesne, hizmet, bilgi) | ||
156. İstemediği yemek ona sunulduğunda yetişkinin elini iter. | ||
157. İstemediği bir oyuncak sunulduğunda başını geriye atar. | ||
158. Mutlu bir şekilde oynarken kaldırıldığında yetişkinin ellerini iter. | ||
159. Hazır olmadan önce yatağa konulduğunda, başını geriye atıp yetişkine sıkıca sarılır. | ||
160. Tanıdığı bir nesne yanlış bir isimle adlandırıldığında, başını geriye atar ve karşı çıkar. | ||
161. Parkta eğlenirken eve gitme zamanı geldiği söylendiğinde karşı çıkar. | ||
162. Bir şeyi istediğini yetişkinin bilmesini sağlamak için sözcük kullanır. | ||
163. Yetişkinin bir şeyi yapmasını istemediğinde yetişkine bildirmek için sözcük kullanır. | ||
164. Yetişkinin söylediği bir şeyden hoşlanmadığında ya da söylediklerine katılmadığında bunu anlatmak için sözcük kullanır. | ||
165. Yetişkinin söylemiş olduğu bir şeyden hoşlanmadığını veya aynı fikirde olmadığını cümlecik kullanarak bildirir. | ||
Selam Vermek ve Veda Etmek | ||
166. Tanıdık bir kişi gördüğü zaman tipik bir ses ve jest yapar. | ||
167. Birisinden ayrılırken el sallar. | ||
168. Kişiler geldiğinde onları selamlamak için ve onlar ayrılırken veda etmek için sözcük kullanır. | ||
169. İnsanlar veya oyuncaklar ona yaklaşırken selamlamak için ve onlar uzaklaşırken vedalaşmak için cümlecik kullanır. | ||
Bilgi Paylaşmak | ||
170. Yetişkinle birlikte resimli bir kitaba bakarken, parmağıyla bir resmi gösterip sonra da yetişkinin bakmasını bekler gibi yüzüne bakar. | ||
171. Yolda büyük bir köpek yaklaşırken güvende olduğundan emin olmak istercesine yetişkine bakar. | ||
172. Yetişkinin ona bir şeyler söylemesini istemek için sözcük kullanır. ( Bu ne? Anlamında) | ||
Vermek (nesne, hizmet, yaratıcılık, araştırma yapmak) | ||
173. Kahvaltı masasında kendi ekmeğini birkaç lokma ısırmalarını isteyerek başkalarına uzatır. | ||
174. Evin içinde bulduğu oyuncakları ve çeri- çöpü yetişkine getirir. | ||
175. Yetişkinin veya oyuncak bebeğinin saçını gerçek veya uydurma bir tarakla tarar. | ||
176. Yetişkin banyoyu kullandığında kendi havlusunu alıp getirir veya benzeri bir hizmet verir. | ||
177. Televizyonda çocuk şarkıları dinlerken müzikle birlikte şarkı sesleri çıkarır. | ||
178. Oyuncak arabasını yerde iterken sesler çıkarır. | ||
179. Uyku zamanında karyolasında yalnızken bildiği seslerle alıştırma yapar. | ||
180. Arabada giderken kendi kendine gevezelik eder. | ||
181. Birisine bir şey verirken veya teklif ederken verme eyleminin bir parçası olarak sözcük kullanır. | ||
182. Yetişkin için bir şey yapmanın bir parçası olarak sözcük kullanır. | ||
183. Olanları yetişkine anlatmak için sözcük kullanır. | ||
184. Dil becerilerini oyununun bir parçası olarak kullanır. | ||
185. Birileriyle iletişim kurmaksızın kendi kendine konuşarak bildiği sözcüklerle alıştırma yapar. | ||
186. Birisine bir şey verirken veya teklif ederken, verme eyleminin bir parçası olarak cümlecik kullanır. | ||
187. Yetişkin için bir şey yapmanın bir parçası olarak cümlecik kullanır. | ||
188. Yetişkininde bildiği bir şeyi ona söylemek için cümlecik kullanır. | ||
189. Yetişkinin henüz bilmediği bir şeyi söylemek için cümlecik kullanır. | ||
Dilbilgisi Kurallarını Kullanma | ||
190. Bir şeyin yerini veya nerede meydana geldiğini belirtmek için sözcük ya da sözcük sonrası ekler kullanır. | ||
191. Birden fazla nesneyi belirtmek için çoğul eki (-ler,-lar) kullanır. | ||
192. Devam eden bir eylemi belirtmek için –yor ekini kullanır. | ||
193. Sahip olduğu bir şeyi belirtmek için “benim” zamirini kullanır. | ||
194. Birisinin sahip olduğu bir şeyi belirtmek için sahip olma eklerini kullanır. | ||
195. “Ben” ve “Sen” zamirlerini kullanır. | ||
196. “Ona” ve “Bana” zamirlerini kullanır. | ||
197. Olumsuzluk bilirden ekler kullanır. | ||
198. “O” ve “Onlar” zamirlerini cümleciğin öznesini belirtmek için kullanır. | ||
199. Birisinin bir şeye sahip olduğunu anlatmak için “onların”, “senin” gibi sahiplik bildiren zamirler kullanır. | ||
200. Gelecekte olan olayları belirtmek için doğru kalıp kullanır. | ||
201. geniş zamanı belirtmek için eylem bildiren sözcüklere –di ekini ekler. | ||
202. Mişli geçmiş zamanı belirtmek için eylem bilirden sözcüklere –miş ekini ekler. | ||
203. Cümle içinde iki düşünceyi birleştirmek için “ve” bağlacını kullanır. | ||
204. Özne ve yüklemin uyumlu olduğu cümlecikler kullanır. | ||
Tek Sözcük Düzeyi | ||
205. Nesneleri veya kişileri adlandıran tek sözcükler kullanır. | ||
206. Eylemlerini dile getirmek için tek sözcükler kullanır. | ||
207. Nesneleri reddetmek için “hayır” der. | ||
208. Bir şeyin yok olduğunu belirtmek için “yok” gibi sözcükler kullanır. | ||
209. Bir şeyin sona erdiğini belirtmek için “dur” gibi sözcükler kullanır. | ||
210. Bir şeyin yerini veya bir şeyin nerede meydana geldiğini belirtmek için tek sözcükler kullanır. | ||
211. “Daha” ve “Yine” sözcüklerini kullanır. | ||
İki Sözcük Düzeyi | ||
212. Bir eylem ve özneyi birleştiren cümlecikler kullanır. | ||
213. Bir eylem ve nesneyi birleştiren iki sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
214. Her bir türden bir tane olmak üzere olumsuzluk bildiren sözcükler içeren iki sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
215. “Daha”, “Diğer”, “Yine” gibi tekrar bildiren sözcükleri içeren iki sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
216. Bir şeyin yerini veya nerede meydana geldiğini belirtmek için iki sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
217. “Bu”, “Şu” gibi sözcükleri içeren iki sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
218. Bir nesnenin veya bir olayın neye benzediğini belirtmek için iki sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
219. Birisinin bir şeye sahip olduğunu belirtmek için iki sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
Üç Sözcük Düzeyi | ||
220. Bir kişinin (veya bir şeyin) birisine (ya da bir şeye) bir şey yaptığını üç sözcüklü cümleciklerle anlatır. | ||
221. Bir şeyin yerini veya nerede meydana geldiğini belirtmek için üç sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
222. “Daha”, “Başka”, “Yine” gibi tekrar bildiren sözcükler içeren üç sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
223. Olumsuzluk bilirden sözcükler içeren üç sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
224. Bir şeyin veya bir olayın neye benzediğini belirten üç sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
225. Kimin bir şeye sahip olduğunu belirten üç sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
226. “Bu”, “Şu” gibi işaret bildiren sözcükler içeren üç sözcüklü cümlecikler kullanır. | ||
227. “Nerede”, “Ne zaman”, “Kim”, “Ne”, “Neden” gibi soru sözcükleri içeren üç sözcüklü sorular sorar. | ||
228. “Evet” veya “Hayır”la yanıtlanabilen üç veya daha fazla sözcüklü sorular sorar. |
Yorum yazabilmek için oturum açmanız gerekir.