ANKARA ARTÄ°KÃœLASYON TESTÄ°

ANKARA ARTÄ°KÃœLASYON TESTÄ°

Doç. Dr. Pınar Ege, Yar. Doç. Dr. Funda Acarlar, Yar. Doç. Dr. Figen Turan

İletişim insanın pek çok alandaki gelişimini etkileyen bir olgudur. Sözel dil ise iletişimin önemli bir parçasını oluşturur. Dil, temelde bir kurallar bilgisi toplamıdır. Dilbilimciler dilin 5 farklı alanda kurallardan oluştuğunu ifade ederler. Dilin ‘bileşenleri’ olarak isimlendirilen bu alanlar şunlardır:
Sözdizimi (sentaks): cümle yapısını ilgilendiren kurallar,
Biçimbilgisi: (morfoloji): sözcüklerin iç yapılarını ilgilendiren kurallar,
Sesbilgisi (fonoloji): dildeki seslerin oluşturulması ve kullanılmasını ilgilendiren kurallar,
Anlambilgisi (semantik): dilin anlamını, içeriğini ilgilendiren kurallar,
Kullanımbilgisi (pragmatik): dilin sosyal bağlamda kullanımını ilgilendiren kurallar.

Görüldüğü gibi, bir dildeki seslerin kazanımı ve üretilmesi dili oluşturan çeşitli bileşenlerden biridir. Çocukların kazandıkları ve/veya çeşitli fonetik bağlamlara göre üretebildikleri sesleri incelemek dil değerlendirmesinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Çocuktaki dil gelişiminin farklı bileşenlerinin yaşı düzeyinde olup olmadığına ve terapinin gerekliliğine karar vermek için objektif ve farklı yaş gruplarına uygulanabilir bir araca gereksinim vardır. Ankara Artikülasyon Testi (AAT) 2-12 yaş grubu çocukların Türkçe’deki sesleri kazanımlarını ve kullanımlarını sistemli olarak değerlendirmek için hazırlanmış ve standardize edilmiştir.

Test kitapçığı: AAT bir resim isimlendirme testidir. Resimler özellikle küçük çocukların kolaylıkla algılayabilecekleri ve isimlendirebilecekleri biçimde seçilmiş ve renkli olarak resimlendirilmiştir. 47 resimde isimlendirilen 53 sözcük Türkçe’deki tüm ünsüz sesler (fonemleri) 5 ayrı pozisyonda (sözcük başı, sözcük sonu, ve 3 sözcük içi pozisyon) test etmektedir. Resimler hazırlandıktan sonra bir pilot çalışma uygulanmış, ve edinilen bilgiye göre gerekli değişiklikler yapılarak test kitapçığı son halini almıştır. Uygulama esnasında üçgen ayak üzerine oturan test kitapçığının çocuğa bakan yüzünde resimler, testöre bakan yüzünde ise uygulama esnasına kolaylık sağlayacak sorular ve ipuçları yer alır.

Standardizasyon: AAT, Ankara ili ve kazalarında yaşayan 3000’e yakın 2-12 yaş çocuğuna uygulanarak standardize edilmiştir. Bu örneklem grubu 2-12 yaşındaki çocukların temsil edilmesini sağlayacak şekilde tasarlanmış olasılıklı, çok aşamalı, kendinden tabakalı ve ağırlıklı, kümeli bir örnekleme tasarımıdır. Standardizasyon yapılırken güvenirlik çalışmaları da yapılmıştır.

Amaç: AAT iki amaç için hazırlanmıştır. 1. Amaç tarama amacıdır. Bu amaç için testi çocukların fonolojik gelişim düzeyi hakkında bilgi edinmek isteyen ve çocuklarla çalışan tüm uzmanlar kullanabilir. 2. Amaç olan ayrıntılı değerlendirme ise dil ve konuşma bozuklukları uzmanlarının kullanımı içindir. Testin, çocukların dildeki sesleri ediniminin ayrıntılı incelenmesi yönünde kullanılmasına olanak sağlar.

Cevap formu: Renk kodlu iki sayfalık cevap formunun bir sayfası test uygulanırken cevapların kaydedilmesine olanak tanır. Ardından, çocuğun test edilen seslerdeki hataları sayılır. Cevap kağıdının ikinci sayfası ise ayrıntılı değerlendirme amaçlı yine renk kodlu olarak hazırlanmıştır. Bu sayfa ayrıca çocuk hakkındaki bilgilerin not edildiği sayfadır.
Kullanım kılavuzu ve standart puanlar: Testin kullanım kılavuzu testin hazırlanışı, amaçları ve uygulanması hakkında ayrıntılı bilgilerle birlikte tablolar içermektedir. Çocukların ham puanları hesaplandıktan, yani test edilen seslerdeki hataları sayıldıktan sonra, yaş gruplarına göre hazırlanmış tablolardan çocukların yüzdelik ve yaş eşdeğeri olarak standart puanları bulunabilir. Bu puanlar çocukların yaşıtlarına göre durumları hakkında bilgi verecek ve uzmanların bu konuda daha sonra izleyecekleri yol hakkında yol gösterecektir.
Çanta: AAT’nin bütün parçaları hafif ve kolay taşınır bir omuz çantası içinde sunulmaktadır.