SaÄŸlık Bakanlığı’nın baÅŸlattığı ‘yeni doÄŸan saÄŸlık taraması’, 4 bin 600 çocuÄŸun hayatını kurtardı. Erken teÅŸhis sayesinde zekâ geriliÄŸi riski ortadan kaldırılan çocuklar, yaşıtlarıyla oynama ve okuma imkânına sahip oldu. Yine bu çocuklar arasından bin 700’ünün rahatsızlığı önceden tespit edilerek sağırlık tehlikesinden uzak bir geleceÄŸe kavuÅŸturuldu.
SaÄŸlık Bakanlığı’nın baÅŸlattığı uygulama geçtiÄŸimiz yıl yeni doÄŸan 1 milyon 300 bin bebek saÄŸlık taramasından geçirildi. Bu sayede 4 bin 600 bebek, zekâ geriliÄŸine karşı önceden tedbir alınarak saÄŸlığına kavuÅŸturuldu. Ana Çocuk SaÄŸlığı ve Aile Planlaması (AÇSAP) Genel Müdürlüğü tarafından yeni doÄŸan fenilketonüri taramasıyla 190, biyotinidaz taramasıyla 200, hipotiroidi taramasıyla 2 bin 500 çocuk ve iÅŸitme taramasıyla bin 700 bebek tespit edildi. BaÅŸlanan erken tedavi ile bebeklerde ömür boyu sürecek ağır zekâ ve nörolojik geliÅŸim geriliÄŸi, cücelik, konuÅŸma ve sonradan öğrenme yetisini kaybetme gibi rahatsızlıklar önlendi.

{loadposition header}

Bakanlık 2006 yılında yurt genelinde bebekleri ‘fenilketonüri’, ‘hipotiroidi’ ve ‘biyotinidaz’ yönünden tarama kapsamına aldı. 2011 yılı için tüm doÄŸan çocukların ortalama yüzde 98’ine bu testler uygulandı. Bebeklerin topuklarından ilk 48-72 saat içinde alınan kan belirli merkezlerde incelendi. Gerekli durumlarda ikinci kez ailelerden kan istenerek ilgili analizler tekrarlandı. Yıl içinde yaklaşık 2 bin 900 bebekte rahatsızlık görüldü. Aileler saÄŸlık müdürlükleri tarafından zaman kaybetmeden merkezlere yönlendirildi. Burada baÅŸlanan tedavi, bebeklerin yaşıtları ile aynı noktaya gelmesini saÄŸlanacak. AÇSAP Genel Müdürlüğü, “Bu testler yapılmazsa çocukta rahatsızlığın bulunduÄŸu uzun süre tespit edilemiyor ve tedaviye geç kalınıyor. Fakat ilk aydan itibaren baÅŸlanacak tedavi ile saÄŸlıklarına kavuÅŸuyor.” diyor.

SaÄŸlık Bakanlığı, topuk kanı alınmasının yanı sıra yeni doÄŸan iÅŸitme taraması ile 2011 yılında bin 700 bebekte iÅŸitme sorunu tespit edildi. GeçtiÄŸimiz yıl doÄŸan tüm bebeklerin yüzde 75’ine bu tarama gerçekleÅŸtirilirken bu bebeklerin her iki kulağında da iÅŸitme problemi ortaya çıktığı görüldü. Uzmanlara göre, test yapılmaz ise ailelerin bu rahatsızlığı fark etmesi iki yıl geç oluyor. Duyamayan çocuk önce konuÅŸma, sonra da öğrenme yetisini kaybediyor. Bu çocuklara erken dönemde iÅŸitme cihazları takılıyor.

Bebekler için basit ama hayatÎ testler

Fenilketonüri: “Fenilalanin” isimli aminoasitin enzim eksikliÄŸi sonucunda ortaya çıkan kalıtsal bir metabolik hastalık. Tedavi edilmeyen vakalarda 4 aylıktan itibaren sinir sistemi belirtileri ortaya çıkmaya baÅŸlıyor ve zamanla artıyor. ÇoÄŸunda ağır zekâ ve nörolojik geliÅŸim geriliÄŸi saptanıyor. Tek tedavi yaÅŸam boyu uygun gıdalarla beslenme.

Konjenital hipotiroidi: ‘Yeni doÄŸan’da en sık karşılaşılan endokrinolojik sorun. Hastalık, bebeklerde tiroit bezinin bulunmamasından ortaya çıkıyor. Tiroid hormonları kemik veya beyin geliÅŸiminde çok önemli olduÄŸu için tedavi edilmeyen bebeklerde ileri düzeyde zekâ geriliÄŸi ve cücelik ortaya çıkıyor. DoÄŸumdan sonra ilk 3 ayda tiroittedavisine baÅŸlamak riski önemli ölçede azaltıyor.

Biyotinidaz eksikliği: Biyotin vitamininin işlenmesindeki bir bozukluk sonucunda ortaya çıkıyor. Duyma ve görme problemleri, gelişme geriliği, epilepsi şeklinde nöbetlere sebep oluyor. Bu bebeklerin ilk 1 yıl içinde hayatını kaybetme riski bulunabiliyor. Tanı konulan bebeğe biyotin vitamini verilmesiyle hayatı kurtuluyor.
ÇAÄžLAR AVCI – Zaman