hd porno porno hd porno porno

OTİSTİK VE ASPERGERLİ ÇOCUKLARDA İLETİŞİM

8.107 okundu

İSTİK VE ASPERGERLİ ÇOCUKLARDA İLETİŞİM

 OTİSTİK VE ASPERGERLİ ÇOCUKLARDA İLETİŞİM
 ASPERGER SENDROMU
 Asperger sendromunda, tipik olarak otistik çocuklarda görülen sosyal ilişki ve iletişim sorunlarının yanı sıra dar ilgi alanı görülür. Çok sınırlı konularda ve dar çerçeveli alanlarda derin bilgilere sahiplerdir, bu nedenle bu çocuklara “küçük profesör” yakıştırması yapılır. Otizmden farklı olarak zamanında konuşmaya başlarlar; aşırı bilgiçlik ve el becerilerinde özel sorunlar görülür. Bu çocuklar normal veya üstün zekaya sahiptirler. Mekanik oyuncaklara çok düşkündürler ve. ilgi alanı dar olan insanlarla daha iyi yakınlık kurarlar. Amaçsızca bir takım nesneleri toplayabilirler, öz bakım sorunları yoktur.
 Erişkinlikte ise, kurallara sıkıca bağlı, soğuk ve mesafeli insanlar olarak tanınırlar. Bu çocukların sosyal hayatında, genelde bir tane çok yakın arkadaşları vardır ve bu kişinin de sıklıkla dar, kısıtlı ilgi alanları vardır. Duygusal hayatında hep akılcı ve heyecansız yorumlamalara sahiptir, davranış sorunları görülebilir, jest, mimik ve vücut dilini kullanmada sorunları vardır. [Frith, 1991]. Bu sendromda genetik ilişki sıklıkla baba ve oğul arasında kurulur. Otizm ve Asperger Sendromu birbirine dönüşebilir bir nitelik taşır.
 Asperger Sendromu’nun klinik özellikleri şöyle sıralanabilir: normal dil gelişimi, normal zeka ve hatta bazen üstün zekaya sahip olma, beceriksizlik, bilgiççe, ders veriyormuş gibi konuşma tarzı, antisosyal şiddet içeren davranış.
 ASPERGER SENDROMUNUN ÖZELLİKLERİ VE STRATEJİLER
Asperger sendromunu belirleyen 7 tanımlayıcı özellik ve bunu takiben öneriler ve sınıf içi stratejiler vardır. Bu öneriler çocuğun ihtiyaçlarına göre şekillenmelidir.
AS’lı çocukların küçük değişikliklerle baş etmeleri zordur. Endişelidirler, kendilerini bekleyen şeyin ne olduğunu bilmezlerse takıntı derecesinde endişe duyarlar.
• Tahmin edilebilir ve güvenli bir çevre sağlamak
• Tutarlı günlük rutin sağlamak
• Sürprizlerden kaçınmak
• Çocuğu yeni bir aktiviteye, öğretmene,sınıfa, okula, kampa vs. önceden uyararak korkularını yatıştırmalıdır.

 

AS’lı çocuklar sosyal etkileşimin karmaşık kurallarını anlamada yeteneksizlik gösterirler. Naiftirler. Çok fazla ben-merkezcidirler. Fiziksel temastan hoşlanmayabilirler. Şakaları anlamazlar. Ses tonları doğal değildir. Uygun olmayan bakışları ve beden dilleri vardır. Sosyal mesafeyi değerlendiremezler.

• Çocuğu arkadaşlarının kızdırmasından koruyun.
• Daha büyük yaş gruplarında, sosyal becerisizlik ciddi hale gelince, problemin gerçek bir özür olduğu konusunda akranlarını eğitin.
• Akranlarınca hayranlık uyandıracak hafıza, kelime hazinesi, okuma yeteneği gibi özelliklerini ortaya çıkaracak durumlar yaratarak akademik yeterlikleri vurgulayın.
• AS’lı çocuklarınçoğu arkadaş ister ama nasıl davranacağını bilemez. Çeşitli durumlarda nasıl reaksiyon göstereceği öğretilmeli ve değişik sosyal durumlarda kullanılması için rapertuar hazırlanıp verilmelidir.
• AS’lı çocuklar diğerlerinin duygularını anlamamalarına rağmen doğru davranmayı öğrenebilirler.
• Öğretmen duyarlı bir sınıf arkadaşını AS’lı çocuğun durumu ile ilgili eğiterek yanına oturtabilir.
• AS’lı çocukların inzivaya çekilme eğilimleri vardır.

 

• AS’lı çocukların tuhaf ilgileri veya acayip, yoğun tutkuları(alışılmadık şeyleri saplantı halinde biriktirme gibi) vardır. İlgi alanları konusunda insafsızca konferans verme eğilimindedirler. Diğerlerinin isteklerine aldırmaksızın kendi eğilimlerini takip ederler.

 

• AS’lı çocuğun izole ilgi alanı hakkındaki sorularına ve tartışmalarına izin vermeyin.
• Bu çocuklar övgüye yanıt verirler.
• AS’lı bazı çocuklar ilgi alanları dışında bir şey yapmak istemezler. Sınıftaki çalışmanın tamamlanması için kesin kurallar konulmalıdır.
 Özellikle inatçı ve kafa tutan çocuklar için tüm ödevlerin ilgi alanları etrafında toplanarak kişiselleştirmesi gerekebilir.
 Öğrencilere işlenen konudan ama kendi ilgi alanı ile bağlantılı ödevler verilmelidir.
Organize olmakta, sınıftaki aktivitelere sürekli odaklanma konusunda zorlanırlar. AS’lı yetişkinler ilgili olanın ne olduğunu bulup çıkaramaz, dolayısıyla dikkati ilgisiz uyaranlara odaklanır.

 

• Eğer AS’lı çocuk için sıkı ve disiplinli dış yapılanma gerçekleştirilmelidir.
• Süresinde tamamlanmamış sınıf çalışmaları çocuğun kendisine ait zaman içinde tamamlanmalıdır.
• AS’lı çocuklar bazen inatçı olabilir
• AS’lı çocuklar düşük konsantrasyon düşük yazma hızı ve ciddi organizasyon bozukluğu, ona verilecek ev ödevini azaltmayı ve/veya ayrı bir odada öğretmen gözetiminde ekstra zaman vererek ödevini tamamlatmayı gerekli kılabilir.
• AS’lı çocuğu sınıfın önüne oturtun ve dikkatini derse vermek için sık sık sorular yöneltin.
• Dikkatini toplamadığı zamanlarda çocukla sessiz iletişim kurmaya çalışın.
• Öğretmen aktif bir şekilde AS’lı çocuğu kendi iç düşünceleri ve fantezilerinden ayırarak gerçek dünyaya yeniden odaklanmaya teşvik etmelidir.

 

AS’li çocuklar fiziksel olarak beceriksiz ve sakardır. Motor yetenek gerektiren oyunlarda başarısızdırlar.
• Büyük motor problemleri ciddi boyutta ise uyarlayıcı fiziksel eğitim programların gitmesi için yönlendirin.
• Çocuğu yarışmaya dayanan sporlara girmesi için zorlamayın.
• Zamana ve parçalara bölünmüş ödev verirken çocuğun yazı yazma hızının düşük olduğu dikkate alınmalıdır. AS’li yetişkinler sınavlarını tamamlamak için akranlarına oranla daha fazla zamana ihtiyaç duyarlar.

 

 
AS’li çocuklar genellikle ortalama ile ortalama üstü zekaya sahiptir ama yüksek düzeyde düşünme ve anlama yeteneğinden yoksundurlar. Düz ve yalın olma eğilimindedirler. Hayalleri somuttur. Soyutlamalrı ise zayıftır. Titiz kılı kırk yaran konuşma stilleri ve etkileyici kelime hazineleri hakkında konuştukları şeyi anladıkları gibi yanlış bir izlenim verirler.

 

• İstikrarlı ve fazlasıyla bireyselleştirilmiş akademik program sağlayın.
• Öğrenme korku uyandırıcı değil, ödüllendirici olmalıdır.
• Mükemmel hafızalarını onların yararına kullanın.

 

AS’lı çocuklar sınıfın istekleri ile başa çıkacak duygusal güce sahip değildir. Strese kolaylıkla girerler. Kendilerine güvenleri düşüktür.

 

• Streslerini azaltmak için günlük rutinde olabilecek değişiklere karşı onu hazırlayın.
• Ani değişiklerden korumak için strese karşı nasıl baş edeceklerini ğretin.
• AS’lı çocuk ile olan iletişimde sakin olun.
• Özel bir alanda zorluklar görüldüğünde akademik yardım almalıdır.
 OTİSTİK ÇOCUKLAR
 Bir iletişim problemi olarak tanımlanan otizmin en belirleyici özelliği, iletişimin temel öğesi olan ilişki kurmakta yaşanan güçlüktür.Otistiklerin çevreleriyle ilişkileri çoğunlukla ihtiyaçları doğrultusundadır.Kendilerine seslenildiğinde bakmayabilir, kucağa alınmak istendiklerinde reddedebilirler ancak bir şeye ihtiyaçları olduğunda karşısındakini elinden tutup istediği şeye doğru yönlendirebilirler.
 Otistik çocuklar yalnızdırlar fakat kendilerini yalnız olarak görmezler. İnsanları değil de objeleri, cansız varlıkları tercih etmektedirler çünkü objelere kendi istedikleri gibi davranabilirler. Üç yaşına gelmiş otistik çocukların en büyük sorunu konuşamamak, dili kullanamamaktır. Bu çocuklar istemedikleri şeylere karşı saldırgan tavırlar sergilerler veya kendilerine zarar verici davranışlarda bulunurlar.bu şekilde dili kullanmadan birileriyle iletişim kurmaya çalışırlar.
 OTİSTİK ÇOCUKLARLA NASIL İLİŞKİ KURULUR
Otistik çocukla ilişki kurarken, öncelikle göz kontağı kurma, uygun oturma ve basit emirlere uyma gibi en temel becerilerin öğretilmesi çocuğu öğrenmeye hazırlayacaktır.Yine bu becerilerin basitten karmaşığa doğru bir sıra içinde öğretilmesi, çocuğun daha kolay öğrenmesini sağlayacak ve eğitim, uyarıyı verme, yardımları kullanma, doğru tepkileri arama, ödüller ve ceza gibi birçok aşamayı içerecektir.
 Eğitime ‘otur’, ‘ellerini dizlerinin üstüne koy’, ‘bana bak’ gibi iki veya üç beceri seçilerek başlanmalıdır.Başlangıçta çok fazla becerinin öğretilmemesine ve programın ileriki aşamalarına geçilmeden önce ‘otur’, ‘bana bak’ gibi temel becerilerin en iyi şekilde kazanılmış olmasına dikkat edilmelidir.
 Otistik Çocukla İlişki Kurmak İçin Atılacak Adımlar
 Otistik çocuklarla karşılaşıldığında ilk göze çarpan şey; otistik çocuğun göz teması kurmamasıdır.Oysa ki insanlarla iletişim kurmanın başlangıç noktası önce bakmaktır, diğer bir deyişle göz kontağı kurmaktır. Bu nedenle de otistik bir çocukla ilişki kurmak için atılacak ilk adım onunla göz kontağı kurmaktır.
 A) Göz kontağının kurulması aşamaları
 1) İsme karılık olarak göz kontağı
 2) 5 saniye için göz kontağı
 3) Oyun oynarken göz kontağı
 4) uzaktan göz kontağı
 1) İsme karşılık göz kontağı
 Çocukla (tam karşısına) oturun.
 Çocuğun ismini söyleyin.
 Aynı anda çocuğun sizinle göz kontağı kurabilmesini teşvik etmek amacıyla küçük bir ödülü çocuğun göz seviyesinde tutun.
 Çocuk sizinle 1 saniyelik göz kontağı kurduğunda ödülü hemen ona verin.
 Öğretim oturumları boyunca çocuğun ismini birkaç kez söyleyin ve ödülü geciktirin.
 Çocuk anında baktığında onu ödüllendirin.
 2) 5 saniye için göz kontağı
 Çocuğun tam karşısında oturun
 Çocuğun ismini söyleyin
 Aynı anda çocuğun sizinle göz kontağı kurabilmesini teşvik etmek amacıyla küçük bir ödülü onun göz seviyesinde tutun.
 Ödülü çocuğa vermek için acele etmeden, 5 saniye için onunla göz kontağı kurmaya çalışın.
 Çocuk 5 saniye göz kontağını kurunca ödülü ona verin.

 3) Oyun oynarken göz kontağı

 Çocuğa oynaması için bir oyuncak verin.
 Çocuk masada oynarken onun tam karşısında oturun.
 Çocuğun ismini söyleyin.
 Çocuğun size bakmasını teşvik edin ve tepkiyi ödüllendirin.
 Birkaç denemeden sonra ödülleri ortadan kaldırın
 Çocuğun hiçbir ödül almadan tepki göstermesini sağlayın.
 4)Uzaktan göz Kontağı
 Çocuğun adını söyleyin ve size bakmasını sağlayın.
 Size baktığı zaman çocuğu ödüllendirin.
 Birkaç denemeden sonra yavaş yavaş ödülleri ortadan kaldırın.
 Çocuğun hiçbir ödül almadan tepki vermesini sağlayın.
 Zamanla çocukla kendi aranızdaki mesafeyi yavaş yavaş artırın (4 adım, 5 adım gibi)
 B) ‘Bana bak’ a karşılık göz kontağı
 Çocuğun tam karşısında oturun.
 ‘bana bak’ ifadesini kullanın.
 Çocuğun sizinle göz kontağı kurmasını sağlayın.
 Ödülü kendi gözlerinize yaklaştırdıkça çocuğun size bakmasını sağlayabilirsiniz.
 Çocuğun elinizdeki ödüle değil de sizin gözlerinize baktığından emin olmalısınız.
 Tepkileri ödüllendirin.
 C) Uygun oturma
 Sandalyede doğru bir şekilde oturmayı öğretmek,ilk öğretilmesi gereken becerilerdendir.bu becerinin öğretilmesinde aşağıdaki aşamalar izlenmelidir:
 Öncelikle çocuğun boyuna uygun bir sandalye seçilir.
 Çocuğa ‘otur’ uyarısı verilir.
 Gerektiğinde fiziksel yardım kullanılarak çocuğun oturması sağlanır.

 Çocuk oturduğunda ödüllendirilir.
 Her uyarıdan sonra daha az yardım verilerek çocuğun oturması sağlanır.
 Çocuğun kendisi yardımsız oturma hareketini yapana kadar,aşamalı olarak fiziksel yardım azaltılır.çocuk sandalyeye her oturduğunda ödüllendirilir ve zamanla çocuk ile sandalye arasındaki mesafe artırılır.
 Başlangıçta çocuk sandalyenin yanına kadar getirilip ‘otur’ denirken,sonraki günlerde çocuk sandalyenin 1 adım uzağında iken çocuğa ‘otur’ denir.
 Bunu söylerken yetişkin eli ile sandalyeyi göstermeli veya sandalyeye oturma taklidi yaparak çocuğa model olmalıdır.
 Çocuk sandalyenin yanında iken ve 1 adım uzağında iken ‘sandalyeye otur’ komutuna doğru tepki verebiliyorsa( yani otur dendiğinde oturuyorsa) çocuk ile sandalye arasındaki mesafe giderek artırılmalıdır.
 Çocuk sadece yetişkinin uyarısı ile kendi kendine sandalyeye oturabildiğinde,oturma süresi uzatılabilir.
 Çünkü bazı çocukların bir aylık eğitimden sonra sadece 5 dakika süreyle sandalyede oturabildikleri gözlenirken,bazılarının ise daha uzun süre oturdukları görülmektedir.
 D) Basit emirlere uyma
 Çocuğa ‘gel,al,ver,tut’ gibi basit,tek aşamalı,sözel uyarılar vermek; onun dinleme becerisinin gelişmesine, yetişkinle göz kontağı kurma sonucunda verilen uyarıyı yerine getirebilmesine yardımcı olacaktır. Bu becerilerin öğretilmesinde aşağıdaki aşamalar izlenilmelidir:
 Çocuk ve yetişkin belli bir uzaklıkta karşılıklı ayakta durur.
 Çocuk ile göz kontağı kurularak ‘gel’ uyarısı verilir.
 Çocuk yetişkinin yanına geldiğinde ödüllendirilir.
 (aferin çok güzel geldin denmesi ve istediği bir oyuncağın verilmesi gibi.)
 Çocuk yetişkinin uyarısına istenen tepkiyi vermiyorsa,önce el ile ‘gel’ işareti yapılır.gerekiyorsa yetişkin, çocuğun yanına gelerek onu fiziksel yardım ile(elinden tutar)kendi bulunduğu yere getirir.
 Çocuğun ‘gel’ uyarısına yardımsız olarak tepki vermesi için yardımlar aşamalı olarak azaltılır.
 Çocuk yetişkinin ‘gel’ uyarısına yardımsız olarak tepki verdiğinde, bu becerinin genelleştirilmesine çalışılmalıdır. Yetişkin farklı ortamlarda da bu uyarıyı vererek, çocuğun istenilen davranışı yerine getirmesini sağlamalıdır.
 Not : çocuğun basit emirlere uyma becerisi gel,al,ver gibi tek aşamalı sözel uyarılar verme ile geliştirilebilmektedir.

 

 
OTİZMLİ ÇOCUKLARIN EĞİTİMLERİNDE
GÖRSEL İPUÇLARININ KULLANIMI
Otizmli çocuklarda görülen duyusal ve davranışsal problemlerin çözümlenmesi çok önemlidir. Özellikle görsel algının geliştirilmesi, çocukların dünyayı daha iyi algılamalarını sağlayacaktır. Ayrıca, görsel ipuçlarının kullanımı ile iletişim becerilerinin gelişimi de desteklenecektir. Yaşamamızda çeşitli görsel ipuçları kullanırız. Bunlardan bir bölümü aşağıda belirtilmiştir.

1. VÜCUT DİLİ: Yüz ifadesi, vücudun oryantasyonu ve yakınlığı, vücudun duruş şekli;bir nesneye veya kişiye ulaşma,dokunma, gösterme ve göz kontağı içerir.

2. ÇEVRESEL İPUÇLARI: eşyaların ve mobilyaların düzeni, insanların ve objelerin hareket ve yerleri,yazılı materyalleri (logolar,fiyat etiketleri,afişler vb.) bize çevreyle ilgili ipuçları verir.

3.ORGANİZE OLMAK VE BİLGİ ALMAK İÇİN KULLANILAN GELENEKSEL ARAÇLAR:
Takvimler, günlük planlar,televizyon rehberleri,alışveriş listeleri, menü, harita, telefon defteri gibi araçlar yaşamımızı kolaylaştırmak için kullandığımız görsel ipuçlarından bazılarıdır.
İletişimimizin %55’ini görsel bilgileri(mimikler, yüz ifadesi, vücut hareketleri gibi), %37’sini sese dayalı ipuçlar (sesin tonu, şiddeti vb.) ve sadece %7’sini ise, sözel ipuçları oluşturmaktadır. Bu değerler bize, görsel ipuçlarının hayatımızda ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, otizmli çocukların eğitimlerinde görsel iletişim araçlarının kullanılması önemlidir. Bu iletişim araçlarının kullanım amacı, bağımsızlığı geliştirmeyi, tercih etmeyi ve sosyal etkileşime girmeyi öğretmektedir.
Görsel ipuçlarının kullanımı ile çocuklara tercih etme becerisi de kazandırılabilir. Otizmli çocuklar iletişim problemlerinden dolayı kendi ile ilgili programların kararlarına katılamazlar. Bu duruma bağlı olarak, kendi günlük hayatını istediği gibi yaşayamadığı için , çocukta öfke nöbetleri ve davranış bozuklukları oluşabilir. Bu nedenle, otizmli çocuğun tercihlerinin anlaşılması ve ona tercih etmeyi öğretmek çok önemlidir.

Fotoğraflı ve yazılı programların amacı da otizmli çocuklara tercih(seçim) etmeyi öğretmektedir. Ayrıca, bu programlar sayesinde çocuklar, yaşamın içine aktif olarak katılmayı da öğrenirler. Çevresinde olup bitenler hakkında somut bilgiler alabilirler.
Bu çalışma sonucunda çocuklar sadece program takibini değil kendi yaptıklarını sıralamayı, dersten, ödevden ya da ev işlerinden sonra serbest çalışmaları tercih etmeyi de öğrenirler.

Otizmde görsel iletişim tekniklerinin kullanımı:DR. YEŞİM FAZLIOĞLU, UZM. MERAL EŞME

 KAYNAKÇA
 Otizmde ilk adım: Aydan AYDIN
 Farklı gelişen çocuklar: Adnan KULAKSIZOĞLU
 AQ : Selvi BORAZANCI PERSSON
 Pediatrik davranış nörolojisi: Barış KORKMAZ

%d blogcu bunu beğendi: