hd porno porno hd porno porno

Category: Öğretmenler

Kaynaştırma hakkında

Kaynaştırma,özel gereksinimli öğrencilerin,normal öğrencilerin devam ettiği eğitim ortamlarında(normal anaokulu,normal ilköğretim vb.)eğitilmesidir.

Özel eğitim ortamlarını normal akranlarla bir arada bulunma yerine göre ;

1-Yatılı özel eğitim okulu

2-Gündüzlü özel eğitim okulu

3-Normal okul bünyesinde özel sınıf

4-Normal okul bünyesinde normal sınıf (kaynaştırma)

En az kısıtlayıcı ortam terimi:Özel gereksinimli öğrencinin normal akranlarıyla,eğitim gereksinimlerinin en üst düzeyde karşılanacağı eğitim ortamıdır.
Buna göre yukarıda sıraladığımız eğitim ortamlarının içinde en az kısıtlayıcı ortam normal okul bünyesinde normal sınıf yani kaynaştırma sınıfıdır.

KAYNAŞTIRMA HAZIRLIK ETKİNLİKLERİ

Sınıf öğretmeninin kaynaştırmaya hazırlanması
Sınıf öğretmeni;

-kaynaştırmanın özürlü öğrencinin hakkı olduğuna inanmalı,

-kaynaştırmanın gerekleri yerine getirildiğinde başarıya ulaşılacağını bilmeli,

-kaynaştırma esnasında ortaya çıkabilecek herhangi bir sorun karşısında çaba göstermesi gerektiğini bilmeli,

-çıkabilecek sorunlar karşısında işbirliği yapması gerektiğini bilmeli,

-sınıflarına kaynaştırma öğrencisi verileceğinden haberdar olmalı,

-özürlü öğrencinin özür tür ve grubunu bilmeli,

 

-özürlü öğrencinin özrü,özellikleri,gereksinimleri,uygulanabilecek öğretim yöntemleri ve ailesi hakkında bilgi sahibi olmalı,

Ayrıca okul idarecisi ve personelinin de kaynaştırma öğrencisi için gerekli hizmetlerin ve araç-gereçlerin sağlanmasında sınıf öğretmenine destek olması gerekli,

Okul personeli ve öğrencileri de özürlü öğrenci hakkında bilgilendirilmeli,

Okul yönetimi ve tüm personeli özürlü öğrencilerin normal eğitim ortamlarında eğitim görme hakkına saygı duymalı ve kaynaştırma öğrencisini bir yük olarak görmemeli,
HİÇ BİRİMİZ ÖZÜRLÜ OLMAYI SEÇME HAKKINA SAHİP DEĞİLİZ…..

 

Sınıftaki normal öğrencilerin kaynaştırmaya hazırlanması

-özürlü öğrenci kaynaştırılacak sınıfa gelmeden önce sınıftaki diğer öğrencilere bir bilgilendirme dersi yapılmalı.Bu derste:

1-özürlü öğrencinin özellikleri
2-gereksinimleri
3-özürlü öğrencilerle ilgili duygu ve düşünceleri,
4-özürlü öğrenciyle benzerlikleri ve farklılıkları,
5-özürlü öğrenciye yardım etmek için neler yapabilecekleri,
6-özürlü çocuğunun gelecek yaşantısı hakkında kısaca bilgilendirme,
yapılmalıdır.

Özürlü öğrenci ile ilgili bilgiler şunları içermelidir .
1-kaynaştırılacak öğrencinin yaş,cinsiyet,fiziksel görünüm gibi özellikleri,

2-kaynaştırılacak öğrencinin zorluk çektiği alanlar(öğrenme,konuşma v.s.)

3-kaynaştırılacak öğrencinin yaşadığı zorlukları yenmek için sınıfta nelerin yapılabileceği

4-öğretmenin kaynaştırma öğrencisinde gerçekleştirmeyi planladığı genel hedefler

5-öğretmenin kaynaştırma öğrencisine ilişkin olarak diğer öğrencilerden beklentileri.
Kaynaştırma sınıfının ve okulunun hazırlanması

-sınıfta oturacağı yer özür tür v derecesine göre düzenlenmeli,
-kullanılacak araç ve gereçler belirlenirken özür grubuna dikkat edilmeli,
-okulun bina itibariyle özürlü çocuğun özür tür ve grubuna göre düzenlemesi yapılmalıdır.
Öğretmenin etkili sınıf yönetimi etkinliklerini kullanması

-sınıf kurallarının öğretmesi
-öğrencilerin uygun davranışlarının değiştirilmesi
-eğitim ortamının çekici olması

DESTEK ÖZEL EĞİTİM HİZMETLERİ

Özel eğitim destek hizmetleri,kaynaştırma uygulamaları sırasında gerektiğinde özel gereksinimli öğrenciye ve gerektiğinde de normal sınıf öğretmenine yardımcı olmak amacıyla,var olan ve özel eğitim uzmanlarınca sunulabilecek hizmetlerdir.Destek özel eğitim hizmetleri;
Kaynak odada eğitim
Sınıf içi hizmetleri
Özel eğitim danışmanlığı
KAYNAK ODADA EĞİTİM

Kaynaştırma öğrencisinin gereksinim duyduğu alanlarda öğrenciye destek sağlayarak öğrencinin o dersle ilgili olarak başarabileceği en üst düzeye gelmesini sağlamak için verilen eğitim hizmetidir.
Kaynak oda normal eğitim okullarında özürlü öğrenciye destek hizmet sağlamak amacıyla hazırlanmış bir sınıftır.Bu sınıfta özel eğitim öğretmeni çocuğun ihtiyaç duyduğu derse bireysel ve grup eğitimi verebilmektedir.
Ancak kaynak oda eğitiminin başarıya ulaşabilmesi için özel eğitim öğretmeni ve sınıf öğretmeninin ortaklaşa hareket etmesi gerekmektedir.
SINIF İÇİ YARDIM
Kaynaştırma öğrencisinin sınıfına özel eğitim öğretmeninin girerek sınıf öğretmenine yada kaynaştırma öğrencisine hizmet sunduğu eğitim türüdür.Bu yardım türünde özel eğitim öğretmeni sınıf öğretmenini grup ya da bireysel ders anlatırken izleyerek uygun destek eğitimini verebilir.
Örn:sınıf öğretmeni ve özel eğitim öğretmeni eğitim programını birlikte hazırlayabilirler.Bu şekilde çocuğun ne zaman grupla ne zaman bireysel ders alacağı planlanmış olur.
Sınıf içi yardım uygulamasının başarılı olabilmesi için sınıf öğretmeni ve özel eğitim öğretmeninin beraber çalışması ve başarılı olabileceklerine inanmaları gerekir.
ÖZEL EĞİTİM DANIŞMANLIĞI
Sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıf öğretmeninin kaynaştırma öğrencisine ilişkin aldığı danışma hizmetidir.Özel eğitim danışmanlığı bu konuda uzmanlaşmış özel eğitimciler tarafından yapılmalıdır.Özel eğitim danışmanlığında sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıf öğretmeninin öğrencisinde bulunan davranış problemleri,öğrenme güçlüğü ve v.s.konularında uzmandan yardım alamsı durumudur.Özel eğitim danışmanı hem bireyselleştirilmiş eğitim planı hem de öğretim yöntem ve teknikleri,problem davranışı ortadan kaldırma yöntemleri konusunda sınıf öğretmenine danışmanlık yapmalıdır.

 
SEVGİLİ EĞİTİMCİLER KAYNAŞTIRMA UYGULAMASININ BAŞARIYA ULAŞABİLMESİ İÇİN DESTEK ÖZEL EĞİTİM HİZMETLERİNİN

SAĞLANMASI ŞARTTIR…

KAYNAŞTIRMANIN YARARLARI

Sınıf öğretmenine yararları

-öğretmenlik bilgi ve becerilerini arttırmaktadır.
-özür grupları hakkında bilgi sahibi olmaktadır.
-insan ilişkilerinin gelişmesi anlamında etkilidir.
Özürlü öğrenciye yararları

-normal öğrencilerle işbirliği ve uyum içinde çalışma alışkanlığı kazanırlar.
-normal öğrencilerden olumlu davranışlar edinmeleri(model alma)kolaylaşır.
-sosyalleşmelerini ve topluma var olduklarını fark etmelerini kolaylaştırır.
Sınıflarımızda bulunan kaynaştırma öğrencileri
Normal öğrenciye yararları

-bireyler arasındaki farklılıklara karşı anlayışlı ve hoşgörülü olmalarını kolaylaştırır.
-özürlü çocuk ve normal çocuklar arasında işbirliği ve yardımlaşma becerisi kazanılır.
-özürlü bireyler hakkında bilgi edinirler.
Anne ve babalara yararları

-anne babalara moral verir ve onları çaba sarf etmeye yönlendirir
-çocuklarını kabullenmeleri anlamında etkilidir.
-normal çocukların aileleriyle tanışıp işbirliği içine girmelerine sebep olur.

 

Zihin engelliler sınıf öğretmeni

TANIM

Çalıştığı eğitim kurumunda zihinsel özürlü öğrencilere çeşitli bilgi, beceri ve tutumları kazandırmak üzere eğitim veren kişidir.

GÖREVLER

Zihin engelliler sınıf öğretmeninin, zihin özürlü öğrencilere hangi bilgi, beceri, tutum ve davranışları, hangi yöntemlerle kazandıracağı Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanan öğretim programlarında (müfredat programı) belirtilmiştir. Zihin engelliler sınıf öğretmeni bu program çerçevesinde; – Çocuğa kişilik kazandırmak ve onu hayata hazırlamak için eğitim ve öğretim yöntemlerini sabırla, şefkatle ve bilhassa çocuğun kişisel özellik ve yeteneklerini dikkate alarak uygular, – Eğitim ve öğretiminden sorumlu olduğu çocukların davranışlarını gözlemler, yeteneklerini geliştirici etkinlikler düzenler, – Yemekhanede, bahçede, spor faaliyetlerinde ve boş zamanlarını değerlendirme sırasında çocuklarla beraber olmak suretiyle onlara iyi alışkanlıklar kazandırmak, kötü davranışlara karşı önleyici tedbirler almak için rehberlik yapar, – Nöbetçi olduğu günlerde okulda düzen ve disiplini sağlamak üzere görev yapar. – Öğrenci velileri ile yakın ilişki kurarak, işbirliği ile eğitimi yürütür.

KULLANILAN EĞİTİM MATERYALLERİ

– Yıllık müfredat programı, günlük çalışma planları, ünite ve plan defterleri, bireyleştirilmiş eğitim programları, not defteri, yoklama defteri, – Okul araç-gereçleri, – Grup oyun araçları, bilişsel ve fiziksel becerileri geliştirmeye yönelik araç-gereçler.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Zihin engelliler sınıf öğretmeninin hem alanıyla hem de öğretmenlik mesleği ile ilgili niteliklere sahip olması gerekir. Zihin engelliler sınıf öğretmeni olmak isteyenlerin; – Üst düzeyde genel yeteneğe sahip, – Sözel yeteneği gelişmiş, – Sosyal bilimlere ve özellikle psikolojiyle ilgili, – Zihin özürlü insanlara yardım etmeyi seven, – Düşüncelerini başkalarına açık bir biçimde aktarabilen, – İyi bir öğrenme ortamı sağlayabilen, – Dikkatli, işine özen gösteren, – İnsanlarla iyi iletişim kurabilen; sevecen, hoşgörülü, sabırlı, – Öğrencilerin duygu ve düşüncelerini anlayabilen, – Kendini geliştirmeye istekli, coşkulu, yaratıcı kimseler olmaları gerekir.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Zihin engelliler sınıf öğretmeni Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda bireysel ve grupla eğitim yapabilecek şekilde düzenlenmiş sınıf ortamında çalışır. Çalışma ortamı biraz temiz ve gürültülüdür. Uzun süre ayakta kalabilirler.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

– Meslek elemanlarının büyük çoğunluğu Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda sınıf öğretmeni (zihin engelliler) olarak atanmakta, ayrıca branş derslerine girmemektedirler. – Rehberlik araştırma merkezlerinde, Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu rehabilitasyon merkezlerinde çalışabilirler.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi; çeşitli üniversitelere bağlı eğitim fakülteleri ve Eğitim Bilimleri Fakültelerinin “Zihin Engelliler Öğretmenliği”, “Özel Eğitim Öğretmenliği” ve “Özel Eğitim” bölümlerinde verilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

Bölüme girebilmek için Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı’nda (ÖSS) yeterli “Sözel (SÖZ)” puanı almak gerekmektedir.

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır. Eğitim süresince, Eğitime Giriş, İnsan Biyolojisi, Psikolojiye Giriş, Gelişim Psikolojisi, Eğitim Teknolojisi ve Özel Eğitim, Okul Öncesi Eğitim, Zihin Engelliler, Eğitimde Yaratıcılık, Eğitim Yönetimi, Özel Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Öğrenme Psikolojisi, Zihin Engellilerde Dil Gelişimi ve İletişimi, Okuma-Yazma Öğretimi, Hayat Bilgisi-Fen Bilgisi-Sosyal Bilgiler Öğretimi, Matematik Öğretimi, Aile ve Çevre Eğitimi, Davranış ve Sınıf Kontrolü, Özel Öğretimde Yasa ve Yönetmelikler, Ders Planı Hazırlama Teknikleri, Öğretim Materyalleri Hazırlama Teknikleri gibi dersler verilmektedir. Öğrenciler eğitimleri sırasında okullarda uygulama yapmaktadırlar.

BURS, ÜCRET VE KAZANÇ DURUMU

– Bu programı ilk beş tercihinde gösteren ve bu programa yerleştirilen adaylardan belirli sayıda olanlara Milli Eğitim Bakanlığı’nca burs verilmektedir. – Öğrenciler Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu’nun imkanlarından veya çeşitli kuruluşların burslarından yararlanabilirler. – Eğitim sonrasında, meslek dersi öğretmeni olarak görev alanlar 9. derecenin 1. kademesinden göreve başlarlar. Her yıl tüm öğretmenlere öğretim yılı başında eğitim – öğretim tazminatı adı altında bir ödeme yapılmaktadır.

MESLEKTE İLERLEME

Üniversitelerde lisans üstü eğitimden sonra araştırma görevlisi, doçent ve profesör unvanını alabilirler. Çalıştıkları okullarda idari görevlere yükselebilirler. BENZER MESLEKLER: Görme engelliler öğretmenliği, işitme engelliler öğretmenliği

Zihinsen Engelliler Öğretmenliği

PROGRAMIN AMACI
Özel Eğitim Bölümünün amacı, özel gereksinimleri olan engelli kişilerin eğitimini kapsayan “Özel Eğitim” alanının çeşitli sorunları ve gereksinimleri üzerinde inceleme, deneme, araştırma ve geliştirme çalışmaları yapabilecek, özel gereksinimi olan birey ve ailelerin eğitilmesini sağlamak için öğrenciler, aileler, öğretmenler, yöneticiler ve toplumun diğer üyeleri ile çalışabilecek nitelikte Özel Eğitimciler yetiştirmektir. Zihin Engelliler Öğretmenliği programı, Özel Eğitimin bir alanı olan zihin engelli bireylerin eğitim gereksinimlerini farklı eğitim ortamlarında en uygun şekilde karşılayabilecek nitelikte öğretmenleri yetiştirmektir.

PROGRAMI SEÇMEYİ DÜŞÜNEN ADAYLARA ÖNERİLER
Bu alanı seçmeyi düşünen adayların genel olarak Özel Eğitim alanına, engelli bireylerin gereksinimlerine, toplum içindeki konumlarına duyarlı olması ve zihin engellilerin eğitim alanına ilgi duyması gerekmektedir. Adaylar öğretmenlik mesleğinin özveri ve istek gerektirdiğini unutmamalıdır.
Özel Eğitim alanındaki gelişmeleri izlemek için yabancı dil bilgisi ve Anadolu öğretmen lisesi mezunu olmak önemli bir artı değerdir.

EĞİTİM-ÖĞRETİM
İSTEĞE BAĞLI İNGİLİZCE HAZIRLIK SINIFI
Yeni öğrenciler isterlerse, Bilgisayar dersleri de verilen bir yıl süreli İngilizce Hazırlık Okuluna girmek için başvurabilirler. Hazırlıkta geçen süre normal öğrenim süresine dahil değildir. Hazırlığı başarı ile bitiren öğrencilerin Hazırlık notu lisans mezuniyet not ortalamasına katılır.

PROGRAMDA YER ALAN BAŞLICA DERSLER
Özel Eğitim Alanı, Zihinsel Engellere Giriş, Engellilere Yönelik Tutumların Değiştirilmesi, Zihinsel Engellilerin Eğitimi, Eğitsel ve Davranışsal Değerlendirme, Dil Gelişimi ve İletişim, Kaynaştırma ve Destekleyici Özel Eğitim Hizmetleri, Zihinsel Engellilerde Okuma-Yazma Öğretimi, Müzik Öğretimi, Zihinsel Engellilere İletişim Becerileri Kazandırma, Ders Planları ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarının Hazırlanması, Zihinsel Engellilerde Kavram ve Beceri Öğretimi gibi kuramsal ve uygulamalı dersler verilmektedir.

DİPLOMA VE ÇALIŞMA ALANLARI
Programı tamamlayanlara “Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Lisans Diploması” verilmektedir. Ayrıca diplomada “Eğitim bilimleri Fakültesi Zihin Engelliler Öğretmenliği Programında öğrencilerin 4 yıllık öğretimi başarıyla tamamlayarak lisans diploması almaya hak kazandıkları” belirtilmektedir. Mezunlar, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel eğitim kurumlarında öğretmen olabilmekte ayrıca Çalışma ve Sosyal güvenlik Bakanlığı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğüne bağlı özel özel eğitim kurumlarında, rehabilitasyon merkezlerinde görev alabilmekte ve kaynaştırma okullarında gezici öğretmen olarak çalışabilmektedirler.

Zihinsel Engelliler Öğretmenliği Lisan Programı

YAN ALAN: Kaynaştırma
BİRİNCİ YIL
I. Yarıyıl II. Yarıyıl
KODU
DERSİN ADI
T
U
K
KODU
DERSİN ADI
T
U
K
Özel Eğitim Alanı
4
0
4
Zihin Engellilere Giriş
3
0
3
Bilgisayar
2
2
3
Engellilere Yönelik Tutumların Değ.
2
0
2
Sağlık Bilgisi ve İlk Yardım
2
0
2
Müzik
0
2
1
Yabancı Dil I
3
0
3
Yabancı Dil II
3
0
3
Türkçe I: Yazılı Anlatım
2
0
2
Atatürk İlkeleri ve İnkılapTarihi II
2
0
0
Atatürk İlkeleri ve İnkılapTarihi I
2
0
0
Türkçe II: Sözlü Anlatım
2
0
2
Öğretmenlik Mesleğine Giriş
3
0
3
Bireysel Farklı. ve Psikolojik Yakl.
3
0
3
Seçmeli I
3
0
3
Kredi
17
Kredi
17
İKİNCİ YIL
III. Yarıyıl IV. Yarıyıl
KODU
DERSİN ADI
T
U
K
KODU
DERSİN ADI
T
U
K
Birey. Öğr. Plan. Geliş. ve Değerlen.
3
0
3
Zihin Engellilerde Müzik Öğretimi
3
0
3
Zihin Engellilerin Eğitimi
2
0
2
Zihin Engelli. Erken Çoc. Döne. Eğ.
3
0
3
Dil Gelişimi ve İletişimi
2
2
3
Zihin Eng. İletişim Beceril. Kazan.
3
0
3
Eğitsel ve Davranışsal Değerlen.
3
0
3
Zihin Eng. Kavram ve Beceri Öğr.
3
0
3
Kaynaştırma ve Destek Öz. Eğ. Hiz.
3
0
3
Davranış Değiştirme
3
0
3
Gelişim ve Öğrenme
3
0
3
Seçmeli III
3
0
3
Seçmeli II
3
0
3
Kredi
20
Kredi
18
ÜÇÜNCÜ YIL
V. Yarıyıl VI. Yarıyıl
KODU
DERSİN ADI
T
U
K
KODU
DERSİN ADI
T
U
K
Zihin Eng. Okuma Yazma Öğretimi
3
0
3
Zihin Engellilere Türkçe Öğretimi
3
0
3
Zihin Eng. Fen Bilgisi Öğretimi
3
0
3
Zih. Eng. Hayat Bilg. ve Sos. B. Ö.
3
0
3
Zihin Eng. Matematik Öğretimi
3
0
3
Zihin Eng. Beden Eğt. ve Oyun Öğr.
3
0
3
Kaynaştırma Prog. Hazırlanması
2
2
3
Zihin Eng. Resim-İş Öğretimi
3
0
3
Öğretim Tek. ve Materyal Gelişt.
2
2
3
Z. Eng. Öz. ve Gün. Yaş. Bec. Öğr.
3
0
3
Seçmeli IV
3
0
3
Sınıf Yönetimi
2
2
3
Kredi
18
Kredi
18
DÖRDÜNCÜ YIL
VII. Yarıyıl VIII. Yarıyıl
KODU
DERSİN ADI
T
U
K
KODU
DERSİN ADI
T
U
K
Öğretim Uygulaması I
0
10
5
Öğretim Uygulaması II
0
10
5
Z.E. Ö. İçin Öl. Ar. Haz. ve Per. Be.
4
0
4
Öğ. Zih. Eng. Ok. Ders Planı Gel.
4
0
4
Z.E.P. Düz. B. Yö. Öl. Ar. Mate. Gel.
4
0
4
Zih Eng. Ders Pl. Yön. Ö. Mat. Gel.
4
0
4
Z.E Ailelerinin Eğitimi ve Rehberlik
3
0
3
Zih. Eng. Okul Prog. ve Eğitim Ort.
3
0
3
Kredi
16
Kredi
16
TOPLAM KREDİ
140
T
: Haftalık teorik ders saati.
U
: Haftalık uygulama ders saati.
K
: Dersin kredisi.
: Yan alan dersi
Öğretmenlik Formasyonu Dersi
142

{loadposition header}
ZİHİN ENGELLİLER ÖĞRETMENLİĞİ LİSANS PROGRAMI
YAN ALAN: Kaynaştırma
DERS TANIMLARI
I. YARIYIL
Özel Eğitim Alanı (4-0) 4
Özel eğitimle, ilgili temel kavramlar, özel eğitimin gelşimi, özel eğitim genel eğitim ilşkisi, özel eğitim ilkeleri, görme, işitme ve konuşma özürlülerinin tanımı, sınıflandırılması, yaygınlık ve nedenleri, eğitimleri ve önleme üzerinde durulacaktır. Bedensel yetersizliği ve süreğen hastalığı olan çocuklar, üstün zekalı çocuklar ve uyumsuz çocukların tanımı, sınıflandırılması, tanılama, eğitimleri ve önlenmesi üzerinde duran bir derstir.
Bilgisayar (2-2) 3
Temel klavye becerileri, kelime işlem (word processing), grafik, elektronik tablo (spreadsheets), veri tabanı (data base) programlarıyla çalışma; özel eğitim programı çerçevesinde basit programlama uygulamaları; eğitim yazılımlarının (software) gözden geçirilmesi; sınıfta bilgisayarla çalışma.
Sağlık Bilgisi ve İlk Yardım (2-0) 2
Öğretmen adayı için sağlık bilgisinin temel unsurları ve acil durumlarda yapılacak ilk yardımla ilgili bilgilerin teorik ve uygulamalı işlendiği bir derstir.
Yabancı Dil I (3-0) 3
Türkçe I: Yazılı Anlatım (2-0) 2
Dilin tanımı ve önemi; dil kültür ilişkisi; yazı dili ve özellikleri, yazılı anlatımda dış yapı ve kurallar, imla kuralları ve noktalama işaretleri; yazıda plan, tema, bakış açısı, yardımcı fikirler, paragraf yazımı; kompozisyon kavramı, kompozisyon yazma kuralları ve planları; seçilmiş yazılarda kompozisyon çatısı, tema, paragraf incelemesi, kompozisyon düzeltme çalışmaları, genel anlatım bozuklukları, düşünme ve düşündüğünü ifade edebilme; çeşitli yazı türleri, (anı, fıkra, hikaye, eleştiri, roman, vb.), formal yazılar (özgeçmiş, dilekçe, rapor, ilan, bibliyografya, tebliğ, resmi yazılar, bilimsel yazılar, makale, vb.), makalelerin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri üzerine çalışma, makale yazma çalışması, not alma ve özetleme yöntem ve teknikleri.
Atatürk İlkeleri ve İnkılapTarihi I (2-0) 0
Öğretmenlik Mesleğine Giriş (3-0) 3
Öğretmenlik mesleğinin özellikleri ve ilkeleri, sınıf ve okul ortamı, eğitimde alternatif perspektifler, eğitimin sosyal, psikolojik, felsefi ve tarihi temelleri, Türk eğitim sistemi.
II. YARIYIL
143
Zihin Engellilere Giriş (3-0) 3
Zihinsel engelli çocuk kimdir sorusuna yanıt aranmakta bu amaçla, zihinsel engelli çocukların tanımı, sınıflandırmaları, yaygınlık oranları ve tanımlanmalarında kullanılan yaklaşımlar üzerinde durulacaktır.
Engellilere Yönelik Tutumların Değiştirilmesi (2-0) 2
Zedelenme , yetersizlik, özür kavramlarının tanımlarını, bedensel yetersizlikle uyum davranışları arasındaki ilişkiyi somotopsikoloji çerçevesinde anlama, açıklama ve önleme , yetersizliklerin duygusal bozukluklara etkisi, uyum problemlerinin ortaya çıkması durumu ve önlenmesi, yeni psikolojik ortamlar aracılığıyla yetersizlikten etkilenenlerin uyum durumunu anlama, davranışın açıklamaları çereçevesinde etiketleme, davranışın tarihsel ve açıklanmalarını ve engellilerin uyum sorunlarında engellilere yönelik tutumlar ve tutmların değiştirilmesini içeren bir derstir.
Müzik (0-2) 1
Müzik öğretimi, özel öğretimde öğrenim gören çocukları şarkı, oyunlaştırılmış şarkı ve müzik bilgi ürünlerinin öğretilmesiyle onları mutlu kılmak amacını taşır. Bu ise onları insan, sanat, iç ve dış dünya ile iletişim kurmalarına yardımcı olacaktır.
Yabancı Dil II (3-0) 3
Türkçe II: Sözlü Anlatım (2-0) 2
Konuşma becerilerinin geliştirilmesi ve değerlendirilmesi, Türkçe’nin doğru telaffuzunda önemli olan hususlar, diksiyon ve önemi, doğru imla, doğru vurgu, doğru tonlama, metin ağırlıklı uygulamalar, konuşma bozuklukları ve giderilmesi; diyalog, güzel konuşmaya yardımcı teknikler, önemli günler için konuşma hazırlama, konuşma içeriğinin düzenlenmesi, konuşmanın vücutla ilgili unsurları, konuşmayı etkileyen faktörler, şiir okuma teknikleri, münazara, açık oturum, panel, forum, sempozyum, konferans üzerine çalışmalar. ANLAMA TEKNİKLERİ: Okuduğunu anlama, çeşitli okuma becerileri ve teknikleri, etkili okumayı engelleyen etkenler, okuma ve not alma, eleştirel okuma, okuduğunu transfer etme, okumanın diğer öğrenme biçimleriyle ilişkisi, okuma hızını ve verimliliğini arttırma, dinlediğini anlama, çeşitli dinleme becerileri ve teknikleri, etkili dinlemeyi engelleyen etkenler, dinleme ve not alma, eleştirel dinleme, dinlemenin verimliliğini arttırma, dinlemenin diğer öğrenme biçimleriyle ilişkisi.
Bireysel Farklılıklar ve Psikolojik Yaklaşımlar (3-0) 3
Farklılık kavramı, farklılığı ortaya çıkaran güdüleyici etmenler, farklılığın tanımlanması, düzeltme amaçları, düzeltme teknikleri, davranışcı, biyofiziksel, psikodinamik, bilşsel, ekolojik psikoloji ve, sosyolojik yaklaşımlara göre incelendiği ve bu yaklaşımların eğitim ortamındaki avantaj ve dezavantajlarını içeren bir derstir.
Atatürk İlkeleri Ve İnkılapTarihi II (2-0) 0
Seçmeli I (3-0) 3
III. YARIYIL
Bireyselleştirilmiş Öğretim Planları Geliştirme ve Değerlendirme (3-0) 3
Bireysel eğitimle bireyselleştirilmiş eğitim arasındaki farklar, öğretim ve programın ögelerinin betimlendiği, ve bu çercevede engelli çocuklar açısından öğretim amaçlarının
144
işlevi ve Bireyselleştirilmiş öğretim planının ögeleri ve çocuğun performansını belirleme teknikleri ve tekniklerle ilgili olarak muhtevaya dayalı ölçü aracı geliştirme, performansa dayalı ölçü aracı geliştirebilmek için ünite, kavram ve beceri analizi yapma, çocuğun performansına göre uzun dönemli amaç yazma, öğretim amaçları yazma (davranışsal amaç yazma) ve amacın gerçekleşmesi için öğretim ortamını ve öğretim basamaklarını belirlemenin uygulamalı olarak yapıldığı bir derstir
Zihin Engellilerin Eğitimi (2-0) 2
Tıbbi, sosyoljik ve eğitsel yaklaşımlara göre zihin engeli, zihin engellilerin eğitim ortamlarına yerleştirilmesi ve zihin engellilerden eğitilebilir ve öğretilebilirler için geleneksel programları içerikleri ve eğitildikleri eğitim ortamlarını içeren bir derstir.
Dil Gelişimi ve İletişimi (2-2) 3
Bu ders; iletişimin tanımı sözlü ve sözlü olmayan iletişim, dil, dilin özellikleri, dilin temel unsurları, dil edinim kuramları, işevsel dilin kullanımı ile ilgili aşamaları, 0-6 yaş dil gelişimi, zihinsel engellilerde dil gelişim özellikleri öğretmenin sınıf ortamında dil gelişimini destekleme yolları, sözel iletişim öğeleri, aileye zihinsel ve görme engelli çocuklarının dil gelişimini desteklemeleri için verilecek öneriler, alıcı ve ifade edici dili geliştirecek aktiviteleri,iceren bir derstir.
Eğitsel ve Davranışsal Değerlendirme (3-0) 3
Tanılama yaklaşımları, Türkiye’de engelli çocukların tanılama süreci, tıbbi ve eğitsel tanılama ve değerlendirmenin kaynaklandığı esaslar, ve sınıf öğretmenini kullanımına yönelik olarak akademik beceri ve kavramların ölçümleme ve kayıt etme tekniklerinin tanıtılmasını içeren bir derstir.
Kaynaştırma ve Destek Özel Eğitim Hizmetleri (3-0) 3
Normalleştirme, bütünleştirme ve kaynaştırma kavramları ve kaynaklarının açıklandığı ve kaynaştırmanın diğer yönetsel düzenlemeler içindeki yeri ve özelliklerinin betimlendiği ve yaygın olarak kullanılan destek özel eğitim hizmetlerinin betimlendiği bir derstir.
Gelişim ve Öğrenme (3-0) 3
Çeşitli yönlerden insan gelişimi (bilişsel, sosyal, psikolojik, ahlaki, fiziksel, vb.), öğrenme yaklaşımları ve süreçleri, biçimleri ve öğrenmede bireysel farklılıklar.
Seçmeli II (3-0) 3
IV. YARIYIL
Zihin Engellilerde Müzik Öğretimi (3-0) 3
Zihinsel engelli öğrencilerle müzik dersinde kullanılması amacıyla nota öğretimi, bir müzik aracını (flüt ya da melodika ) kullanımı ve bu müzik aracıyla özellikle çocuk şarkılarının deşifre edilmesini kazandırmayı amaçlayan bir derstir.
145
Zihin Engellilerde Erken Çocukluk Dönemi Eğitimi (3-0) 3
0-6 Yaş grubundaki yetersizlikten etkilenmiş gelişimsel geriliği olan çocukların iletişim, büyük kas, küçük kas, alıcı dil, kişisel ve toplumsal beceri alanlarındaki performanslarını, gelişim beceri envanterlerinden yararlanarak saptama ve her çocuk için uygun olabilecek programın nasıl hazırlanacağını ve bu programın nasıl uygulanacağı konusunda ailelere rehberlik etmeyi amaçlayan bir derstir.
Zihin Engellilere İletişim Becerileri Kazandırma (3-0) 3
İşlevsel dilin aşamalarına göre bir resimli kitabı veya öyküyü analiz etme, ölçü aracı geliştirme, her aşamaya göre ders planı hazırlama. Bu dersin okumaya hazırlık bölümünde sırasıyla şu konuya yer verilecektir; okuma becerisinin kazanımında okumaya hazırlığa hazırlığın yeri, okumaya hazırlıkta algı gelişimi, algı gelişiminin her aşamasıyla ilgili doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş okumaya hazırlığa hazırlığa hazırlık materyali hazırlamayı iceren bir derstir. Konuşmayla ilgili bölümünde kendini, gereksinimlerini anlatma ve karşılıklı konuşma becerilerinin kazandırılmasına ilişkin bir derstir.
Zihin Engellilere Kavram ve Beceri Öğretimi (3-0) 3
Zihinsel beceriler ve aşama sırası, ayırdetme düzeyinde ölçüt bağımlı ölçü aracı hazırlama ve performans düzeyi belirleme, performans düzeyine dayalı olarak uzun ve kısa dönemli ve öğretimsel amaçları belirleme ve yazma, somut kavramların analizi, kavramın ölçüt bağımlı ölçü aracını hazırlama, öğrencinin performans düzeyini belirleme, uzun-kısa ve öğretimsel amaçları belirleme ve yazma, öğretimsel amaçları gerçekleştirecek şekilde açık anlatım yöntemine göre kavramın sunulmasını, becerilerin yatay ve dikey sıraları, beceri için ölçüt bağımlı ölçü aracı hazırlama, tek fırsat ve çoklu fırsat yöntemiyle performans düzeyi belirleme, tüm beceri – ileri zincirleme ve tersine zincirleme yaklaşımlarına göre amaçların düzenlenmesi, ipuçları ve ipuçlarının geri çekilmesi sürecini içeren bir derstir.
Davranış Değiştirme (3-0) 3
Problem davranışın normlara göre tanımlandığı ve davranış azlığı ya da fazlalığı olan problem davranışın değiştirilmesi için davranışı arttırma va azaltma işlem süreçlerinin uygulanması çercesinde, şekil verme, pekiştirme tarifeleri, sosyal ve etkinlik pekiştireçlerinin kullanımını, dönüştürülebilir sembol pekiştireçleri desenleme ve kullanma, sönme, tepkinin bedli, ayrımlı pekiştirmeyle davranışşların azaltılmasını içeren bir derstir.
Seçmeli III (3-0) 3
V. YARIYIL
Zihin Engellilere Okuma Yazma Öğretimi (3-0) 3
Okumanın tanımı ve yapısı okumaya hazırlığın önemi, okumaya hazırlık programlarıyla ilgili çeşitli yaklaşımlar, ülkemizde okumaya hazırlık, okumaya hazırlık programları nasıl olmalıdır, okumaya hazırlık aktiviteleri, yazmaya hazırlık nedir? Bireyselleştirilmiş yazmaya hazırlık materyalleri geliştirme, okuma öğretim yöntemleri, okuduğunu anlamaya hazırlık, önemi, doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş okuduğunu anlamaya hazırlık marteryali hazırlama, okuduğunu anlama öğretimi, doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş okuduğunu anlama materyali hazırlama, bir metnin ana fikrini bulma ve doğrudan öğretim yöntemi ile ana fikir, çıkarma öğretimi konularına yer verilecektir.
146
Zihin Engellilere Fen Bilgisi Öğretimi (3-0) 3
Bu derste fen bilimleri, fen bilgisinin tanımı, bilimsel bilgiler ve bilimsel bilgi edinme yolları, fen becerileri, fen bilgisi müfredat programının incelenmesi ve düzenlenmesi, fen bilgisi ünite analizleri, fen konularının doğrudan öğretim yöntemine göre sunumu, fen deney analizleri, deney ve gözlem dersi hazırlama, gözlem formu geliştirme, doğrudan öğretim yöntemine göre fen kavramlarının analizini yapma, ölçü aracı hazırlama, öğretim sürecini planlama konularına yer verilecektir.
Zihinsel Engellilere Matematik Öğretimi (3-0) 3
Basamaklı öğretimve doğrudan öğretim yaklaşımlarına göre, sayı, dört işlem sözlü problemlerinin öğretimini; sayı ve dört işlemle ilgili kaba değerlendirme ve ölçüt bağımlı ölçü araçlarının geliştirilmesi, sık yapılan hatalar ve hata analizini içerir.
Kaynaştırma Programlarının Hazırlanması (2-2) 3
Bir öğrenci ya da öğrenciler dikkate alınarak gezici öğretmenlik, kaynak oda ve öğretmene destek özel eğitim planı yapmak için ölçümleme, amaç yazma ve öğretim basamaklarının hazırlanmasını icerir.
Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (2-2) 3
Çeşitli öğretim teknolojilerinin özellikleri, öğretim sürecindeki yeri ve kullanımı, öğretim teknolojileri yoluyla öğretim materyallerinin (çalışma yaprakları, saydamlar, slaytlar, video, bilgisayar temelli ders materyali, vb.) geliştirilmesi ve çeşitli nitelikteki materyallerin değerlendirilmesi.
Seçmeli IV (3-0) 3
VI. YARIYIL
Zihinsel Engellilere Türkçe Öğretimi (3-0) 3
Bu derste dilin öğeleri olan okuma yazma, konuşma, dinlemenin ne olduğu, birbirleriyle ilişkileri, türkçe öğretiminin ilke ve teknikleri,zihinsel engellilere türkçe öğretimi strateji yöntem, teknik ve taktikleri üzerinde durulmaktadır.
Zihinsel Engellilere Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (3-0)-3
Bu derste; sosyal bilimin ve sosyal bilgilerin tanıımı müfredat çeşitleri, sosyal bilgiler müfredatı ve bu müfredatın düzenlenmesi, müfredat dışı önerilen üniteler, müfredatta bulunan ve müfredat dışı ünitelerin analizlerinin yapılması. Hayat bilgisi dersinin içeriği ve tanımı, müfredattaki ünitelerin düzenlenmesi, müfredat dışı ünite önerileri ve analizi. Hayat Bilgisi dersinde kazandırılacak beceriler, yapılacak etkinlikler, güncel olaylar, belirli gün ve haftaların yeri ve önemi amaçları, öğretim yaklaşımları, öğretim teknikleri, belirli gün ve haftaların analizi, tümevarım yöntemi, hayat bilgisi ve sosyal bilgiler kavramlarının tümevarım yöntemine yöre analizi, ölçü aracının hazırlanması, amaçların belirlenerek ders planlarının hazırlanması, tümevarım yöntemine göre konuların sunumu, hayat bilgisi ve sosyal bilgiler materyallerinden; yerküre, harita, zaman şeridi kullanımı, günlük yaşam becerileri konularına yer verilecektir.
Zihinsel Engellilere Beden Eğitimi ve Oyun Öğretimi (3-0) 3
Beden eğitiminin tanımını, önemini, motor gelişimin tanımını, büyük kas motor gelişim sırasını, zihinsel engellilerde büyük kas motor gelişimini etkileyen faktörleri, büyük kas motor becerilerin analizlerini, zihinsel engellilere motor becerilerin öğretimini, dramatizasyon ve kurallı oyun öğretimini içeren bir derstir.
147
Zihinsel Engellilere Resim İş Öğretimi (3-0) 3
Çizgi gelişim aşamalarını, küçük kas motor gelişim sırasını, küçük kas motor becerilerinin analizlerinin yapımını ve zihinsel engellilere cizgi, boyama, kesme ve yapıştırmanın nasıl öğretileceğini kazandırmayı amaçlayan bir derstir.
Zihin Engellilere Özbakım ve Günlük Yaşam Becerilerinin Öğretimi (3-0) 3
Zihinsel engelli öğrencilere tuvalet kontrolü, yemek yeme, giyinme becerileri kazandırabilmek için gerekli ön koşul becerileri saptamayı, ölçüt bağımlı ölçü aracı hazırlamayı, performans düzeyi belirlemeyi; öğretim zamanı- öğretim ortamı-kullanılacak araç gereçleri-pekiştireçleri ve ipuçlarının geri çekilme sürecini içeren öğretim programları hazırlamayı; günlük yaşam becerileri için gerekli ön koşul becerileri saptamayı; öğrenciye öğretilmesi gerekli olan günlük yaşam becerilerini belirlemek için neler yapılması gerektiğini, beceri öğretim esaslarına dayalı olarak günlük yaşam becerilerinin öğretimini planlamayı ve yaşanılan ortamlarda kullanılan araç gereçlerde yapılabilecek uyarlamaları içeren bir derstir.
Sınıf Yönetimi (2-2) 3
Öğrenci davranışını etkileyen sosyal ve psikolojik faktörler, sınıf ortamı ve grup etkileşimi, sınıf yönetimi ve disiplinle ilgili kurallar geliştirme ve uygulama, sınıf içinde zaman kullanımı, sınıf organizasyonu, motivasyon, iletişim, yeni bir döneme başlangıç, olumlu ve öğrenmeye uygun bir ortam yaratma, sınıf içinde karşılaşılan davranış problemleri ve bunlara karşı geliştirilecek önlemler.
VII. YARIYIL
Öğretim Uygulaması I (Öğretilebilir Zihinsel Engelliler Okullarında Uygulama) (0-10) 5
Öğretilebilir Zihinsel Engelliler için varolan okullarda anektot gözlem yaparak, zihinsel engelli öğrencilerin sınıfa uygun olmayan davranışlarını kaydetmeyi ; öğrencilerin sınıfa uygun olamayan davranışlarını tanımlamayı ; başlama düzeyi grafiğini çıkarmayı, uygun olmayan davranışların olası nedenlerini ve sağıltım yöntemini belirlemeyi , bu sağaltım yöntemini iki hafta süre ile uygulayıp, tekrar gözlemeyi ve sağaltım sonu grafiğini çıkarmayı ; zihinsel engelli öğrencilerin sınıfa uygun olmayan davranışlarının uyuşmayan davranışlarını belirlemeyi ; her öğrenci için etkili pekiştireçleri saptamayı ; uygun davranış ve ödüllerin eder ve bedellerini belirlemeyi kapsar.
Zihin Engellilerin Öğretimi için Ölçü Aracı Hazırlama ve Performans Düzeyi Belirleme (4-0) 4
Zihinsel engelliler için var olan okullarda hayat bilgisi, matematik, dil eğitimi, resim iş, müzik, beden eğitimi derslerinin her birinden yıllık planda yer alan ünitelerden birinin analizini yapma, ünitelerde yer alan konulardan biri için ölçüt bağımlı ölçü aracı hazırlama ve ölçü araçlarını zihinsel engelli öğrencilere uygulayabilmek amacıyla performans düzeyi alma planı yapmayı ve bu ölçü araçlarını ilgili öğretim elemanının denetiminde sınıftaki zihinsel engelli öğrencilere uygulayarak öğrencilerin performans düzeylerini belirlemeyi kapsar.
Zihin Engellilerin Performans Düzeyini Belirleme Ölçü Araçlarının Materyallerini Geliştirme (4-0) 4
Zihinsel engelliler için var olan okullarda hayat bilgisi, matematik, dil eğitimi, resim iş, müzik, beden eğitimi derslerinin her birinden yıllık planda yer alan ünitelerde yer alan konulardan biri için hazırlanan ölçüt bağımlı ölçü araçlarını öğrencilere uygulamak için gerekli araç gereçleri hazırlamayı kapsar.
148
Zihinsel Engellilerin Ailelerinin Eğitimi ve Rehberlik (3-0) 3
Özürlü çocukların ailelerinin geçirdikleri uyum evrelerini; hastahaneden – eve, evden – okula, okuldan – okula geçişlerde ailelerin gereksinimleri ve karşılama yolları ailelerin uyum sürecine – özürlü çocuğun sosyalleşmesine yardım etme; davranışsal yaklaşıma dayalı aile eğitim oturamları planlamada göz önünde tutulması gerekenler – ailelere beceri öğretimini öğretmeye yönelik aile eğitim oturumları planlama – ailelere kavram öğretimini öğretmeye yönelik aile eğitim oturumları planlama ve ailelere uygulamalı davranış analizi ilke ve işlem süreçlerinin kullanmayı öğretmeye yönelik aile eğitim oturumları planlama ve oturum sürecini yazmaya yönelik bir derstir.
VIII. YARIYIL
Öğretim Uygulaması II (Öğretilebilir Zihin Engelliler Okullarında Uygulama) (0-10) 5
Öğretilebilir zihinsel engelliler için varolan okullarda dönüştürülebilir sembol pekiştireç sistemini uygulayabilmek için gerekli tabloların hazırlanmasını; dönüştürülebilir sembol pekiştireç sisteminin sınıflarda üç hafta pekiştireçlerin geri alınmasına yer verilmeden uygulanmasını; sınıfa uygun olamayan davranışların bir hafta süre ile tekrar gözlenmesini; dönüştürülebilir sembol pekiştireç siteminin pekiştireçlerin geri alınmasına yer verilerek uygulanmasını; dönüştürülebilir sembol pekiştireç sisteminin geri çekilmesini kapsar. Ayrıca hayat bilgisi,matematik, dil eğitimi, resim-iş, müzik, beden eğitimi derslerinin her birinden bir konu için hazırlanan ders planlarını uygulayarak zihinsel engelli öğrencilerde amaç gerçekleştirmeyi kapsar.
Öğretilebilir Zihin Engelliler Okullarında Ders Planı Geliştirme (4-0) 4
Öğretilebilir zihinsel engelliler için var olan okullarda hayat bilgisi, matematik, dil eğitimi, resim-iş, müzik ve beden eğitimi derslerinin her birinden ÖZE 403 kodlu derste seçilmeyen ve yıllık planda yer alan ünitelerde bulunan birer konu için uzun-kısa ve öğretimsel amaçları belirleme ve yazma; bir ders saatinde gerçekleştirilmesi düşünülen öğretimsel amaçlar için öğretim sürecini, öğretim ortamını, kullanılacak araç-gereçleri ve pekiştireçleri ve değerlendirmeyi içeren ders planlarının hazırlanmasını içerir.
Zihin Engellilerde Ders Planına Yönelik Öğretim Materyali Geliştirme (4-0) 4
Zihin engelli grubun performans düzeyine ve ders planına göre bireyselleştirilmiş öğretim materyallerinin hazırlanması, uygulanması, ve geliştirilmesi.
Zihin Engellilerin Okul Programları ve Eğitim Ortamları (3-0) 3
Zihin engelli çocukların yerleştirildiği eğitim ortamları olan normal sınıf düzenlemeleriyle ayrı eğitim ortamlarının gereği olarak ilköğretim programları ve öğretilebilir çocuklar okulu taslak programı ve eğitilebilir çocuklar ilköğretim programının incelenmesi yoluyla, programların olumlu ve olumsuz yanlarının düzeltilmesine yönelik etkinliklerde bulunmaya yönelik bir derstir.

 

İşitme engelliler lisans programı

DERS TANIMLARI
I.YARIYIL
Özel Eğitim Alanı (4-0) 4
Özel eğitimle ilgili temel kavramlar, özel eğitimin gelişimi, özel eğitim genel eğitim ilişkisi, özel eğitim ilkeleri, görme, işitme ve konuşma özürlülerin tanımı, sınıflandırılması, yaygınlık ve nedenleri, eğilimleri ve önleme üzerinde durulucaktır.
İşitme Engellilere Giriş (2-0) 2
İşitme engelli çocukların sorunları ve eğitim yöntemleri ile ilgili temel bilgileri vermek. Bu amacı gerçekleştirmek için işitme engellilerin eğitim yötemindeki gelişmeler ve işitme cihazları ile odyolojideki gelişimler incelenecektir.
Sağlık Bilgisi ve İlkyardım (2-0) 2
Üniversite öğrencisine gerekli olan sağlık bilgisinin temel unsurları ve gereğinde acil durumlarda yapılabilecek ilk yardımla ilgili bilgileri teorik ve pratik olarak işlenecektir.
Yabancı Dil I (3-0) 3
Tükçe I: Yazılı Anlatım (2-0) 2
Dilin tanımı ve önemi; dil kültür ilişkisi; yazı dili ve özellikleri, yazılı anlatımda dış yapı ve kurallar, imla kuralları ve noktalama işaretleri; yazıda plan, tema, bakış açısı, yardımcı fikirler, paragraf yazımı; kompozisyon kavramı, kompozisyon yazma kuralları ve planları; seçilmiş yazılarda kompozisyon çatısı, tema, paragraf incelemesi, kompozisyon düzeltme çalışmaları, genel anlatım bozuklukları, düşünme ve düşündüğünü ifade edebilme; çeşitli yazı türleri, (anı, fıkra, hikaye, eleştiri, roman, vb.), formal yazılar (özgeçmiş, dilekçe, rapor, ilan, bibliyografya, tebliğ, resmi yazılar, bilimsel yazılar, makale, vb.), makalelerin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri üzerine çalışma, makale yazma çalışması, not alma ve özetleme yöntem ve teknikleri.
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I (2-0) 0
Öğretmenlik Mesleğine Giriş (3-0) 3
Öğretmenlik mesleğinin özellikleri ve ilkeleri, sınıf ve okul ortamı, eğitimde alternatif perspektifler, eğitimin sosyal, psikolojik, felsefi ve tarihi temelleri, Türk eğitim sistemi.
II. YARIYIL
Dil Gelişimi ve İletişim (3-0) 3
Dersin amacı bireyler arası iletişimin gerçekleştirilmesi, bu süreçte kullanılan araç ve yolların niteliği, gelişim ve önemi hakkında bilgi kazandırmaktır. Amacın gerçekleştirilmesinde iletişim, dil, konuşma süreçlerinin gerçekleşmesi; bağıntısı; dil ediniminin biyolojik, bilişsel ve sosyal temellerine ilişkin kuramlar işlenecektir.
Bilgisayar (2-2) 3
Temel klavye becerileri; kelime işlem (word processing), grafik, elektronik tablo (spreadsheets), veri tabanı (data base) programlarıyla çalışma; ilköğretim eğitim programı
108
çerçevesinde basit programlama uygulamaları; eğitim yazılımlarının (software) gözden geçirilmesi; sınıfta bilgisayarla çalışma.
Yabancı Dil II (3-0) 3
Türkçe II: Sözlü Anlatım (2-0) 2
Konuşma becerilerinin geliştirilmesi ve değerlendirilmesi, Türkçe’nin doğru telaffuzunda önemli olan hususlar, diksiyon ve önemi, doğru imla, doğru vurgu, doğru tonlama, metin ağırlıklı uygulamalar, konuşma bozuklukları ve giderilmesi; diyalog, güzel konuşmaya yardımcı teknikler, önemli günler için konuşma hazırlama, konuşma içeriğinin düzenlenmesi, konuşmanın vücutla ilgili unsurları, konuşmayı etkileyen faktörler, şiir okuma teknikleri, münazara, açık oturum, panel, forum, sempozyum, konferans üzerine çalışmalar. ANLAMA TEKNİKLERİ: Okuduğunu anlama, çeşitli okuma becerileri ve teknikleri, etkili okumayı engelleyen etkenler, okuma ve not alma, eleştirel okuma, okuduğunu transfer etme, okumanın diğer öğrenme biçimleriyle ilişkisi, okuma hızını ve verimliliğini arttırma, dinlediğini anlama, çeşitli dinleme becerileri ve teknikleri, etkili dinlemeyi engelleyen etkenler, dinleme ve not alma, eleştirel dinleme, dinlemenin verimliliğini arttırma, dinlemenin diğer öğrenme biçimleriyle ilişkisi.
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II (2-0) 0
Bireysel Farklılıklar ve Psikolojik Yaklaşımlar (3-0) 3
Farklılık kavramı, farklılığı ortaya çıkaran güdüleyici etmenler, farklılığın tanımlanması, düzeltme amaçları, düzeltme teknikleri, davranışcı, biyofiziksel, psikodinamik, bilşsel, ekolojik psikoloji ve, sosyolojik yaklaşımlara göre incelendiği ve bu yaklaşımların eğitim ortamındaki avantaj ve dezavantajlarını içeren bir derstir.
Matematik I (3-0) 3
Ön bilgilerin hatırlatılması, Küme kavramı ve kümlelerle işlemler, Gerçel sayılar ve özellikleri, Fonksiyonlar, Limit, Süreklilik, Türev ve uygulamaları.
III. YARIYIL
İşitme Engelli Çocuklarda Dil Gelişimi ve İletişim (3-0) 3
Bu ders işitme engelli ve normal işiten çocukların erken dil gelişimini incelemek için düzenlenmiştir. Bu amacı gerçekleştirmek için normal ve işitme engelli çocukların söz öncesi ve sonrası dönemleri videoteyp analizleriyle incelenecektir
Bireysel Eğitim Planı Geliştirme ve Değerlendirme (3-0) 3
Öğrenme öğretme ve öğretim kavramları, bireysel eğitim kavramlarının tanımlanması, davranışsal amaç performans düzeyi, etkili ve işlevsel bireyselleştirme ve bireysel eğitim programlarının nitelikleri.
İşitme Engellilerin Eğitsel Değerlendirmesi (3-0) 3
Bu dersin genel amacı, işitme engelli çocukların sınıf ve okul içindeki sözlü ve yazılı iletişimlerinin bireysel ve grup durumlarında nasıl değerlendirileceğihakkında bilgi vermektir. Bu amacı gerçekleştirmek için ölçme ve değerlendirme kavramları, formal ve informal değerlendirme stratejileri karşılaştırmalı olarak incelenecektir.
Matematik II (3-0) 3
İntegral ve integral alma yötemleri, Sayısal integralleme, İntegral uygulamaları, Kutupsal koordinatlar, Eğriler, Eğri parçasının uzunluğu.
109
Gelişim ve Öğrenme (3-0) 3
Çeşitli yönlerden insan gelişimi (bilişsel, sosyal, psikolojik, ahlaki, fiziksel, vb.), öğrenme yaklaşımları ve süreçleri, biçimleri ve öğrenmede bireysel farklılıklar.
Seçmeli I (3-0) 3
IV. YARIYIL
İşitme Engelli Çocuklarda İletişim İlkeleri (3-0) 3
İletişim kurallarını ve normal işiten çocuklarının iletişim becerilerini nasıl edindikleri ile bu iletişim becerilerinin işitme engelli çocıklara nasıl kazandırılabileceği hakkında bilgiler verilecek. Derste iletişim nedir? Normal işiten çocuklarda iletişim yolları nelerdir ve nasıl edinilir? İşitme engelli çocuklar bu yolları nasıl edinir? soruları yanıtlancak ve değişik işitme engelliler eğitim ortamları gözlenecek.
İşitme Engelli Çocuklarda Erken Çocukluk Eğitimi (3-0) 3
İşitme engelli çocukların erken çocukluk dönemindeki gelişimleri, ortam düzenlemeleri, işitme duyusunun olmamasından etkilenen süreçler ve bu süreçleri gelişimini sağlamak için kullanılacak etkinlikler, öneriler, işitme engelli çocuklarda görme ağırlıklı düzenlemeler, işitsel gelişimleri ve işitsel düzenlemeler.
İşitme Enegelli Çocuklar İçin Özel Öğretim Yöntemleri (3-0) 3
İşitme engelli çocuklara öğretim yöntemleri hakkında temel bilgileri vermek. Bu amacı gerçekleştirebilmek için dil öğretiminde bire bir ortamda ve grup eğitiminde kullanılan teknikler ve nasıl uygulanacağı işlenecektir.
İşitme Engelli Çocuklara Güncel Olaylar Öğretimi (3-0) 3
Çocukların günlük haberleri nerelerden ve nasıl edinebildikleri ve bu haberlerin değişik yaş gruplarında nasıl kullanılabileceği anlatılacak. Çocukların ilgilerinin bu konuya çekilmesi yolları anlatılacak. Derste öğrenciler bir haber seçip bunu hangi malzemeler ile nasıl anlatacaklarını uygulamalı olarak gösterecekler.
Matematik III (3-0) 3
Diziler ve yakınsaklığı, Seriler ve yakınsaklığı, Kuvvet sezileri, Seziye açılımlar, Taylor teoremi.
Seçmeli II (3-0) 3
Seçmeli III (3-0) 3
V. YARIYIL
İşitme Engellilere Okuma-Yazma Öğretimi (3-0) 3
Okumanın tanımı ve yapısı okumaya hazırlığın önemi, okumaya hazırlık programlarıyla ilgili çeşitli yaklaşımlar, ülkemizde okumaya hazırlık, okumaya hazırlık programları nasıl olmalıdır, okumaya hazırlık aktiviteleri, yazmaya hazırlık nedir? Bireyselleştirilmiş yazmaya hazırlık materyalleri geliştirme, okuma öğretim yöntemleri, okuduğunu anlamaya hazırlık, önemi, doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş okuduğunu anlamaya hazırlık marteryali hazırlama, okuduğunu anlama öğretimi, doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş okuduğunu anlama materyali hazırlama, bir metnin ana fikrini bulma ve doğrudan öğretim yöntemi ile ana fikir, çıkarma öğretimi konularına yer verilecektir.
110
İşitme Cihazları I (3-0) 3
Çeşitli işitme cihazlarının önemi, parçalarının ayrıntılı olarak görevleri, tüm sistemin gündelik kontrolü ve arıza saptama yöntemleri, işitme cihazları ile işitme kayıplı kişilerin elde ettikleri kazançlar ve bunların yorumu bu ders içinde alana özgü kavramlar ile birlikte işlenecektir.
İşitme engelli Çocuklara Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (3-0) 3
Sosyal bilgilerin işitme engelli çocuklara nasıl öğretileceği hakkında bilgi verilir. Bu amacı gerçekleştirmek için sosyal bilgiler konularının işitme engelli çocuklara uygun hale getirilmesi, materyal hazırlanması ve işlenişi gösterilerek işlenecektir.
İşitme Engelli Çocuklara Matematik Öğretimi (3-0) 3
Matematik kavramlarının işitme engelli çocuklara nasıl öğretileceği hakkında bilgi verilir. Bu amacı gerçekleştirmek için matematik konuarının işitme engelli çocuklara uygun hale getirilmesi, materyal hazırlanması ve işlenişi gösterilerek işlenecektir.
Matematik IV (3-0) 3
Diferensiyel denklem kavramı, Diferensiyel denklem çözümleri, Birinci basamaktan diferensiyel denklemler, Yüksek basamaktan diferensiyel denklemler.
Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (2-2) 3
Çeşitli öğretim teknolojilerinin özellikleri, öğretim sürecindeki yeri ve kullanımı, öğretim teknolojileri yoluyla öğretim materyallerinin (çalışma yaprakları, saydamlar, slaytlar, video, bilgisayar temelli ders materyali, vb.) geliştirilmesi ve çeşitli nitelikteki materyallerin değerlendirilmesi.
Seçmeli IV (3-0) 3
VI. YARIYIL
İşitme Engelli Çocuklara Türkçe Öğretimi (3-0) 3
Bu ders işitme engelli çocuklara ilkokul düzeyinde türkçe öğretiminde bireysel ve grup eğitiminde materyal hazırlanması, işleyiş ve değerlendirmekonusunda bilgi vermek üzere hazırlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için ilkokul sınıflarında türkçe derslerinde kullanılan farklı materyaller, bunların kullanımı ve değerlendirme üstünde durularak okuma-yazmanın geliştirilmesi incelenecektir.
İşitme Engelli Çocuklara Fen Bilgisi Öğretimi (3-0) 3
Fen bilgisinin işitme engelli çocuklara nasıl öğretileceği hakkında bilgi verilir. Bu amacı gerçekleştirmek için fen bilgisi konularının işitme engelli çouklara uygun hale getirilmesi, materyal hazırlanması ve işlenişi gösterilerek işlenecektir.
İşitme Cihazları II (3-0) 3
İşitme engelli çocukların eğitimlerinde kullanılan değişik işitme cihazları tanıtılacak. Eğitim ortamlarında kullanım şekilleri anlatılacak ve bu cihazların ayarlanması, kontrolü gösterilecek. Derste bu cihazların çalışmaları hakkında bilgi verilecek. Kontrolleri ve ayarlanmaları gösterilecek.
111
İşitme Engelli Öğrencilerin Ailelerinin Eğitimi ve Rehberlik (3-0) 3
0-2 yaş işitme engelli çocukların ailelerine verilen eğitimin özellikleri ve amaçlarıyla ilgili bilgi vermek. Bu amaç doğrultusunda videoteyp ile eğitim seanslarından örnek verilecek ve etkileşim incelenecek. Örnek ailelere verilecek eğitim önerileri tartışılacak. Ayrıca okul öncesi eğitimde oyun hakkında bilgi verilecek
Matematik V (3-0) 3
Olasılık ve istatistiğin temel kavramları, Veri toplama, Permütasyonlar, Kombinasyonlar, Olasılık, Dağılımlar, Örneklem seçimi, Veri düzenlenmesi ve analizi.
Sınıf Yönetimi (2-2) 3
Öğrenci davranışını etkileyen sosyal ve psikolojik faktörler, sınıf ortamı ve grup etkileşimi, sınıf yönetimi ve disiplinle ilgili kurallar geliştirme ve uygulama, sınıf içinde zaman kullanımı, sınıf organizasyonu, motivasyon, iletişim, yeni bir döneme başlangıç, olumlu ve öğrenmeye uygun bir ortam yaratma, sınıf içinde karşılaşılan davranış problemleri ve bunlara karşı geliştirilecek önlemler.
VII. YARIYIL
İşitme Engelli Çocuklara Öğretim Uygulaması I (0-10) 5
Birebir ortamda işitme engelli çocuğun dil gelişimi için gerekli teknikler uygulama içinde incelenecektir. İşitme engelli öğrenciye uygun materyal hazırlama, plan apma ve uygun materyal hazırlama, plan yapma ve işleyiş teknikleri uygulama içinde değerlendirilecektir.
İşitme Engelli Çocuklara Ders Planı Hazırlama I (4-0) 4
Bu dersin genel amacı birebir ve grup ortamlarında yapılacak derslerin planlanması için gerekli bilgilerin verilmesidir. Bunu gerçekleştirmek için amaçlarının belirlenmesi, bu amaçlara uygun işleyiş ve değerlendirme üstünde durulacaktır.
İşitme Engelli Çocuklara Öğretim Materyali Geliştirme I (4-0) 4
Bu dersin genel amacı birebir ve grup ortamlarında yapılacak dersler için öğretim materyali hazırlama teknikleri ile ilgili bilgilerin verilmesidir. Bunu gerçekleştirmek için öğrenciye ve derslerin amaçlarına uygun materyal hazırlama üzerinde durulacaktır.
VIII. YARIYIL
İşitme Cihazlarının Kullanımı (3-0) 3
İşitme engelli çocıkların eğitiminde kullanılan işitme cihazlarını eğitim ortamında uygulamalı olarak kullanırlar, ayarlar ve kontrollerini yaparlar. Derste uygulamadaki eksikler ve hatalar öğrenci ile tartışılır.
İşitme Engelli Çocuklara Öğretim Uygulaması II (0-10) 5
Öğrenci programın başından itibaren edindiği teorik bilgileri işitme engellilerin eğitim ortamına uygular. Bu amaçla öğrenci sınıfta bireysel ve grup çalışmaları yaparken yönlendirilir.
İşitme Engelli Çocuklara Ders Planı Hazırlama II (4-0) 4
Bu dersin genel amacı birebir ve grup ortamlarında yapılacak derslerin planlanması için gerekli bilgilerin verilmesidir. Bunu gerçekleştirmek için amaçlarının belirlenmesi, bu amaçlara uygun işleyiş ve değerlendirme üstünde durulacaktır.
112
İşitme Engelli Çocuklara Öğretim Materyali Geliştirme II (4-0) 4
Bu dersin genel amacı birebir ve grup ortamlarında yapılacak dersler için öğretim materyali hazırlama teknikleri ile ilgili bilgilerin verilmesidir. Bunu gerçekleştirmek için öğrenciye ve derslerin amaçlarına uygun materyal hazırlama üzerinde durulacaktır.

İşitme Engelliler Sınıf Öğretmeni

TANIM

Çalıştığı eğitim kurumunda işitme özürlü öğrencilere eğitim veren kişidir.

GÖREVLER

İşitme engelliler sınıf öğretmeninin işitme özürlü öğrencilere hangi yöntemlerle, hangi bilgi, beceri ve tutumları kazandıracağı Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanan öğretim programlarında (müfredat programı) belirtilmiştir. İşitme engelliler öğretmeni bu program çerçevesinde;
– İşaret dili, dudaktan okuma tekniklerini öğretir, – Çocuğa kişilik kazandırmak ve onu hayata hazırlamak için eğitim ve öğretim yöntemlerini sabırla, şefkatle ve bilhassa çocuğun kişisel özelliklerini ve yeteneklerini dikkate alarak uygular, – Eğitim ve öğretimini üzerine aldığı çocukların davranışlarını gözlemler, yeteneklerini geliştirici etkinlikler düzenler, – Yemekhanede, yatakhanede, bahçede, spor alanlarında ve serbest zamanlarını değerlendirme sırasında çocuklarla beraber olmak suretiyle onlara iyi alışkanlıklar kazandırmak, kötü davranışlara karşı önleyici tedbirler almak için rehberlik yapar, – Nöbetçi olduğu günlerde okulda düzen ve disiplini sağlamak üzere görev yapar.

KULLANILAN EĞİTİM MATERYALLERİ

– Yıllık müfredat programı, günlük çalışma planları, ünite ve plan defterleri, not defteri, yoklama defteri, okul araç-gereçleri, – Bireysel ve grup işitme cihazları, – Görsel araçlar.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

İşitme engelliler sınıf öğretmeni olmak isteyenlerin; – Üst düzeyde genel yeteneğe sahip, – Sözel yeteneği gelişmiş, – Sosyal bilim konularına ilgili, – İnsanlarla, özellikle işitme engelli çocuklarla uğraşmaktan, onlara yardım etmekten zevk alan, – Düşüncelerini başkalarına açık bir biçimde aktarabilen, – İyi bir öğrenme ortamı sağlayabilen, – Dikkatli, işine özen gösteren, – İnsanlarla iyi iletişim kurabilen, sevecen, hoşgörülü, sabırlı, – Öğrencilerin duygu ve düşüncelerini anlayabilen, – Kendini geliştirmeye istekli, coşkulu, yaratıcı, kimseler olmaları gerekir.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

İşitme engelliler sınıf öğretmeni Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda sınıf ortamında çalışır. Çalışma ortamı biraz gürültülü ve tozludur. Uzun süre ayakta kalabilirler.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Meslek elemanlarının büyük çoğunluğu Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullara Sınıf Öğretmeni (İşitme Engelliler) olarak atanmakta, ayrıca branş derslerine girmemektedirler. Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu rehabilitasyon merkezlerinde çalışabilirler.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi, Eğitim Fakültelerinin “İşitme Engelliler” Öğretmenliği bölümünde verilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

Bu bölüme girebilmek için Öğrenci Seçme Sınavı’nda (ÖSS) yeterli “Sözel (SÖZ)” puan almak gerekmektedir. Ayrıca daha önceki yıllarda “Özel Eğitim Öğretmenliği” ve “Özel Eğitim Bölümü” mezunları da Milli Eğitim Bakanlığı tarafından bu alanda öğretmen olarak atanabilirler.

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır. Eğitim süresince, Eğitime Giriş, Matematik, Fen Bilgisi, Sosyal Bilgiler, Özel Eğitime Giriş, Psikoloji, Dil Gelişimi ve İletişim, Sağlık Bilgisi ve İlk Yardım, Türkiye Tarihi, Eğitim Yönetimi, Öğrenme Psikolojisi, Ses Bilimi ve Ses Bilgisi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik, İşitme Engelli Çocuklarda Dil Gelişimi, İşitme Engelli Çocuklara İletişim Becerileri Kazandırma, Aile Eğitimi, Türkçe Eğitimi, Özel Eğitimde Yasa ve Yönetmelikler, Öğretim Materyalleri Hazırlama Teknikleri, İşitme Cihazlarının Kullanımı vb. dersler verilmektedir. Öğrenciler, eğitimleri sırasında okullarda uygulama yapmaktadırlar.

BURS, ÜCRET VE KAZANÇ DURUMU

Bu programı ilk beş tercihinde gösteren ve bu programa yerleştirilen adaylardan belirli sayıda olanlara Milli Eğitim Bakanlığı’nca burs verilmektedir. Öğrenciler Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu’nun imkanlarından veya çeşitli kuruluşların burslarından yararlanabilirler. Eğitim sonrasında, meslek dersi öğretmeni olarak görev alanlar 9. derecenin 1. kademesinden göreve başlarlar. Her yıl tüm öğretmenlere öğretim yılı başında eğitim – öğretim tazminatı adı altında bir ödeme yapılmaktadır.

MESLEKTE İLERLEME

Üniversitelerde lisans üstü eğitimden sonra araştırma görevlisi, doçent ve profesör unvanını alabilirler. Çalıştıkları okullarda idari görevlere yükselebilirler. BENZER MESLEKLER: Zihin engelliler öğretmenliği, görme engelliler öğretmenliği.

Öğretmen Yetiştirme Tarihine bakış

1923-1981 DÖNEMİ
Türkiye’de öğretmen yetiştirme konusu 16 Mart 1848’de Darülmuallimin adıyla İstanbul’da
kurulan öğretmen okulu temel alındığında, yaklaşık 160 yıllık bir tarihsel geçmişe sahiptir (Akyüz,
2005:162). Bu okulun açılışı Türk eğitim tarihi açısından çok önemli bir olay olarak değerlendirilmektedir.
Öztürk’e (1996:4) göre, öğretmen okullarının kuruluşu, Tanzimatçıların,
öğretmensiz eğitim olmayacağını, bir başka anlatımla, çağdaş eğitim ve öğretimin medreseler
yoluyla değil, ancak mesleğin gereklerine göre modern yöntemlerle yetiştirilecek öğretmenlerle
mümkün olacağına inandıklarını göstermektedir.
Öğretmen yetiştirme konusu, Cumhuriyetin başlangıç yıllarından beri hükümetler tarafından
eğitim sistemimizin en öncelikli konularından biri olarak algılanmıştır. Eğitim hizmetlerinin
topluma yaygınlaştırılması politikası kapsamında özellikle ilkokullara öğretmen yetiştirme
sorunu hükümetlerin her dönem üzerinde önemle durdukları eğitim alanı olma özelliğini korumuştur.
Bu bölümde, 1923-1981 dönemini kapsayan öğretmen yetiştirme politika ve uygulamalarının
bir özeti sunulmaktadır. Bu bağlamda öğretmen yetiştiren kurumlar üç kategoride incelenecektir.
Bunlar; ilkokullara öğretmen yetiştirme, ortaokullara öğretmen yetiştirme ve liselere
öğretmen yetiştirme doğrultusundaki politika ve uygulamalardır.2
2 Türk eğitim sistemi içinde ortaokullar, 14.06.1973 tarih ve 1739 sayılı Yasadan önceki dönemde ortaöğretimin
birinci kademesi olarak yapılanmıştır. Söz konusu Yasa ile “temel eğitim kurumları” arasında yer alması, 14.06.1983
tarih ve 2842 sayılı Yasa ile de “temel eğitim kurumları” kavramının “ilköğretim kurumları” olarak değiştirilmesiyle
“ilkokullar” ve “ortaokullar” olarak “ilköğretim kurumları” arasında yer almışlardır. İlköğretimi (aynı zamanda
zorunlu eğitimi) sekiz yıllık bir bütünlük içinde düzenleyen 16.08.1997 tarih ve 4306 sayılı Yasa ile de “ilkokul’ ve
“ortaokul” ayrımına son verilmiştir.
28
Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri
2.1. İlkokullara Öğretmen Yetiştirme
1923-81 döneminde, Türkiye’de ilkokullara öğretmen yetiştirmenin temel kaynağı; İlköğretmen
Okulları, Köy Enstitüleri ve İki Yıllık Eğitim Enstitüleri olmuştur.
2.1.1. İlköğretmen Okulları
İlköğretmen okulları Cumhuriyetin başlangıcından 1974 yılına kadar ilkokullara öğretmen
yetiştirme işlevini sürdürmüşlerdir. Yukarıda değinilen hukuksal düzenlemeler ilkokullara öğretmen
yetiştirme konusunda devletin köklü ve kapsamlı politikalar geliştirmesini zorunlu kılmıştır.
1923–1924 öğretim yılında bina, araç-gereç gibi en temel donanımlardan yoksun olan
bazı Öğretmen Okulları kapatılarak az sayıda tam donanımlı ve kadrolu Öğretmen Okulları
oluşturma yoluna gidilmiştir. Bu amaçla Öğretmen Okullarının bazıları daha elverişli durumlarda
olanlarla birleştirilerek Kız Öğretmen Okullarının sayısı yediye, Erkek Öğretmen Okullarının
sayısı 13’e indirilmiştir (MEB, 1995).
22 Mart 1926 tarih ve 789 sayılı Maarif Teşkilatına Dair Kanun ile iki tip Öğretmen Okulu
getirilmiştir. Bunlardan birincisi Muallim Mektepleri (Öğretmen Okulları) diğeri ise Köy Muallim
Mektepleridir (Köy Öğretmen Okulları). Ancak, beklenen amaç sağlanamadığından Köy
Muallim Mektepleri dört yıl sonra kapatılmıştır (Ataünal, 1994:16).
1923–1924 öğretim yılı başında Türkiye’de toplam 20 İbtidâ-i Darülmuallimin ve Darülmuallimat,
başka bir anlatımla İlköğretmen Okulu bulunmaktadır. Öğretim süreleri beş yıl olan
bu okullar 1931–1932 öğretim yılından itibaren altı yıllık okullar haline getirilmiştir. Bu tarihten
başlayarak ortaokul düzeyindeki birinci devreler aşamalı bir biçimde kaldırılmıştır. Böylece
İlköğretmen Okulları lise dengi üç yıllık meslek okullarına dönüştürülmüştür (Öztürk, 1996).
1932–1933 öğretim yılından itibaren ilk devreye öğrenci alınmamış, üç yıl sonra ortaokul mezunları
doğrudan mesleki devreye alınmış ve bu sistem uzun bir dönem boyunca uygulanmıştır.
İlköğretmen Okullarını geliştirme ve yaygınlaştırma çabaları, Köy Enstitüleri uygulamasının
yoğun bir biçimde devam ettiği dönemde de sürmüştür. Bu bağlamda, İlköğretmen Okullarının
sayısı 1940-41 öğretim yılında 27 iken, 1950-51 öğretim yılında 31’e, 1972-73 öğretim
yılında ise 89’a çıkmıştır. Aynı dönemde öğrenci sayısı, sırasıyla 8 176, 16 306 ve 58 857 olmuştur.
Öğretmen sayısı ise 749’dan 2758’e yükselmiştir (Öztürk, 2006:9).
Milli Eğitim Bakanlığı, 1970-71 öğretim yılından itibaren İlköğretmen Okullarının öğretim
süresini kademeli olarak, ilkokul üzerine yedi yıla, ortaokul üzerine dört yıla çıkarılmasını
kararlaştırmıştır (Öztürk, 2005). Daha önce genel lise mezunu sayılabilmek için fark derslerini
tamamlamak zorunda olan İlköğretmen Okulu mezunu öğrenciler bu uygulamayla genel lise
mezunlarına denk sayılmışlar ve üniversite giriş sınavlarına başvurma hakkını elde etmişlerdir.
Hem yapıda hem de programlarda değişiklik getiren bu düzenleme ile İlköğretmen Okullarının
statüsü yükseltilmiş ve programlar daha kapsamlı hale getirilmiştir. Ayrıca İlköğretmen Okullarının
eğitim sürelerinin arttırılması, birkaç yıl sonra gerçekleşecek olan ilkokul öğretmeni yetiştirme
işlevini yükseköğrenim düzeyine taşıma girişimleri için de önemli bir başlangıç olmuştur
(YÖK, 1998a:4).
14 Haziran 1973 tarih ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Yasası, “Hangi öğretim kademesinde
olursa olsun, bütün öğretmen adaylarının yükseköğrenim görmeleri esastır” hükmünü
getirmiştir. Böylece 1973-1974 öğretim yılından itibaren kademeli olarak öğretmen okullarında
lise programları aynen uygulanmaya başlanmıştır. Bu dönemde öğretmen liseleri adını alan
okullar, hem hayata, hem yükseköğretime hazırlanma amacına dönük bir program anlayışıyla
sürdürülmüştür (Özalp ve Ataünal, 1977).
1974-1975 öğretim yılında köklü bir geçmişe ve deneyime sahip olan ilköğretmen okulları29
Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri
nın bir bölümü öğretmen yetiştirme işlevini yitirerek üç yıllık öğretmen lisesi haline getirilmiş,
diğerleri ise kapatılmıştır. Bu okullar, günümüzde “Anadolu Öğretmen Lisesi” adıyla eğitimöğretim
faaliyetlerini sürdürmektedirler.3
2.1.2. İki Yıllık Eğitim Enstitüleri
1739 Sayılı Yasanın, her düzeydeki öğretmenlerin yükseköğrenim yoluyla yetiştirilmesi
hükmü gereğince, 1974-75 öğretim yılından itibaren İki Yıllık Eğitim Enstitüleri açılmıştır.
Böylece, ilkokula öğretmen yetiştirme de dahil olmak üzere, Türkiye’de 32 yıl önce öğretmen
yetiştirme konusu yükseköğrenim düzeyinde ele alınmaya başlamıştır.
1974-82 yılları arasında işler durumda bulunan bu kurumların amacı öğretmeni yetiştirmekti.
Bu okulların sayısı 1976 yılında 50’yi bulmuş, 1980 yılında sayıları 13’e düşmüş ve
1982’de tekrar 17’ye yükselmiştir (Ataünal, 1987).
Öğretmen lisesi mezunu öğrencilere İki Yıllık Eğitim Enstitüsüne girişte çeşitli avantajlar
sağlanarak bu iki kurum arasında zayıf da olsa bir devamlılık kurulmaya çalışılmıştır. Hızla kurulan
bu İki Yıllık Eğitim Enstitüleri 1975-1980 yılları arasında öğretim elemanı eksikliği, politik
olaylar ve baskılar gibi ağır sorunlarla yüz yüze gelmişler ve normal programın dışında hızlandırılmış
eğitim yoluyla öğretmen yetiştirmek durumunda kalmışlardır. 20 Temmuz 1982 tarihinde
bu enstitüler eğitim yüksekokulu adıyla üniversite çatısı altına alınmıştır (YÖK,1998a:5).4
2.1.3. Köylere Öğretmen Yetiştirme
Cumhuriyetin başlangıç yıllarında köylerdeki okullaşma oranının çok düşük olması ve geçmişten
beri köye öğretmen götürmede karşılaşılan güçlükler, Cumhuriyet hükümetlerini köyler
için ayrı öğretmen yetiştiren kurumlar açmaya yöneltmiştir. Bu süreç, 1927’de Köy Muallim
Mekteplerinin açılmasıyla başlamış, 1954 yılında Köy Enstitülerinin kapanmasıyla tamamlanmıştır
(Öztürk, 2006:9).
2.1.3.1. Köy Muallim Mektepleri
22 Mart 1926’da yürürlüğe giren 789 sayılı Maarif Teşkilatına Dair Kanun’un 7. maddesi,
köy muallim mekteplerinin açılmasını öngörmektedir.
Bu amaçla 1927-28 öğretim yılında Kayseri ve Denizli’de iki “Köy Muallim Mektebi” açılmıştır.
İlkokul üzerine iki yıl öğrenim süreli olan bu okullar, Türkiye’nin ilk özgün pedagojik
deneyimi olarak görülebilir (Öztürk,1996).
Cicioğlu’na (1983) göre bu okullarda ziraat ve iş derslerine ağırlık veren bir program uygulanmaktadır.
Dolayısıyla bu okullar klasik öğretmen okullarından farklı bir müfredat anlayışına
sahiptir. Koçer’e (1967:96) göre 1932–1933 öğretim yılında bazı noksanlıkları görülen Köy Muallim
Mektepleri kapatılmıştır. Ancak bu yöndeki çabalara yeni bir uygulama eklenerek devam
edilmiş ve bu arayış Köy Eğitmen Kurslarını gündeme getirmiştir.
2.1.3.2. Köy Eğitmen Kursları
1930’ların ortalarına doğru, dönemin Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan ve İlköğretim Genel
Müdürü İsmail Hakkı Tonguç’un önderliğinde köyleri okula kavuşturma konusunda bir
atılım başlatılmıştır. Bunlardan biri de köy eğitmen kurslarıdır.
3 EK.I’de İlköğretmen Okullarının farklı dönemlerine ilişkin programlarından örnekler verilmektedir.
4 EK.II’de İki Yıllık Eğitim Enstitülerinden ve Dört Yıllık Eğitim Yüksekokullarından program örnekleri verilmektedir.
30
Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri
Dönemin yöneticileri, sayısı 40.000’i bulan ve önemli bir bölümünün nüfusu 400’den az
olan köylere, kısa zamanda öğretmen gönderilemeyeceği gerçeğini dikkate alarak, Ziraat Bakanlığı
ile işbirliği yaparak pratik bir çözüm yolu aramışlardır. Böylece askerliğini yapmış, okuma
yazma bilen, tarım işleri ile uğraşan köylü gençler bir öğretim yılı süren kurslardan geçirilerek
sınavda başarılı olanlara “eğitmenlik” yetkisi verilmiştir. 11 Haziran 1937 tarihinde kabul edilen
3238 sayılı Köy Eğitmenler Kanunu’nun amacı şöyle açıklanmaktadır: “Nüfusları öğretmen
gönderilmesine elverişli olmayan köylerin öğretim ve eğitim işlerini görmek, ziraat işlerinin
fenni bir şekilde yapılması için köylülere rehberlik etmek üzere köy eğitmenleri istihdam edilir”
(Altunya, 2005).
Böylece 1936 yılının Temmuz ayında deneme niteliğinde ilk eğitmen kursu Eskişehir’in
Mahmudiye köyünde açılır. Deneme niteliğindeki bu program başarılı olunca ertesi yıl yasa
çıkarılır ve eğitmen kurslarının sayısı arttırılır. Bu kursların çoğu, daha sonra aynı bölgelerde
açılacak köy enstitülerinin bulundukları yerlerde kurulmuştur. Tonguç’a (1947) göre daha sonra
bazıları Köy Enstitüleri ile birleştirilen bu kurslardan elde edilen bilgi ve deneyimler, Köy
Enstitülerinin yolunu aydınlatmıştır.
Üç sınıflı köy okullarında çalışan öğretmenlerin görevleri köy eğitmenleri talimatnamesinde
şöyle ifade edilmektedir: “Eğitmenler köyde hem öğrencilerin, hem de yetişkinlerin genel
eğitiminde, ayrıca köylüye modern tarım tekniklerinin öğretilmesinde görevlidirler. Eğitmenleri
iş başında yetiştirmek ve onların işleyemediği zor konuları işlemek üzere 8-10 eğitmen çalışan
köylerden oluşan her eğitim bölgesi için bir gezici başöğretmen görevlendirilir” (Altunya,
2005:19).
2.1.3.3. Köy Öğretmen Okulları
Köy Muallim Mektepleri denemesinden sonra köye öğretmen gönderme çalışmaları “eğitmen”
gönderme biçimine dönüşmüş ve eğitmen yetiştirmek amacıyla 1937’den itibaren Köy
Öğretmen Okulları açılmıştır (Cicioğlu,1983). Bu okullar ve Köy Eğitmen Kursları, 1940 yılında
açılacak Köy Enstitülerinin temelini oluşturacaktır.
Köy Öğretmen Okullarının örgütsel yapısı içerisinde üç bölüm yer almaktadır. Bunlar sırasıyla
ilkokul kısmı, orta kısım ve öğretmen okulları bölümleridir. İlkokul kısmı Köy Öğretmen
Okulları bünyesinde yer alan beş sınıflı uygulama okullarından oluşmaktadır. Orta kısım; bu
bölüme tam devreli köy okullarını bitirmiş öğrencilerle Köy Öğretmen Okullarının ilk kısmını
tamamlamış öğrenciler kabul edilmektedir. Öğretmen okullarına geçen öğrenciler orta kısımda
edindikleri mesleki becerilerden birinde uygulama ve staj yaparken aynı zamanda öğretmenlik
meslek bilgilerini geliştiriyor ve mezuniyetlerinde köy öğretmeni olarak atanıyorlardı (Öztürk,
1996).
2.1.3.4. Köy Enstitüleri
Köy Enstitüleri, 17 Nisan 1940 tarih ve 3803 Sayılı Yasaya dayanarak kurulmuştur. Ayas’a
göre (Öztürk,1998:298), Köy Enstitüleri, Türkiye’nin 1930’lu yıllardaki kültürel ve sosyoekonomik
gerçeğinden doğan eğitmen kursları ve Köy Öğretmen Okulları geleneğinin bir devamıydı
ve onların yüklenmiş olduğu misyonu taşıyordu. İlgili yasanın birinci maddesi ile Köy
Enstitüsü açmanın koşullarından biri şöyle ifade edilmektedir: “Köy eğitmeni ve köye yarayan
diğer meslek erbabını yetiştirmek üzere ziraat işlerine elverişli arazisi bulunan yerlerde Maarif
Vekilliğince köy enstitüleri açılır.” Öğretim süreleri ilkokul üzerine 5 yıl olan Köy Enstitülerinin
görevi sadece köylere öğretmen yetiştirmek değil, aynı zamanda sağlık memuru ve ebe
yetiştirmekti. Öte yandan, 19.06.1942 tarih ve 4274 sayılı Köy Okulları ve Enstitüleri Yasası da
bu yasayı tamamlayıcı niteliktedir.
31
Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri
1940-53 yılları arasında, özellikle köy ilkokullarına öğretmen yetiştirme bakımından büyük
bir ihtiyacı karşılayan ve Türkiye’nin öğretmen yetiştirme tarihinde özgün bir model oluşturan
Köy Enstitüleri (toplam 21 okul), söz konusu dönemde 15 bine yakın öğretmen ve 2000 civarında
sağlık elemanı yetiştirmiştir (Öztürk, 1998:299). Türkiye’ye özgü bir model olan, Köy
Enstitülerinin başarısında dönemin Milli Eğitim Bakanı, Hasan Âli Yücel ve İlköğretim Genel
Müdürü İsmail Hakkı Tonguç ikilisinin payı büyüktür.
Tütengil’e (1948) göre Köy Enstitüleri örgütsel yapısı, işleyişi ve müfredatı açısından diğer
kurumlardan farklı özellikler gösterir. Köy Enstitülerinde oldukça demokratik ve katılımcı bir
eğitim ortamı bulunduğunu savunan Tütengil, bu okullarda kümebaşılık, eğitimbaşılık, talebe
teşekkülleri (öğrenci birlikleri) umumi tenkit ve konuşmalar gibi etkinliklere dikkat çekerek,
öğretme-öğrenme sürecinde gerçekleşen paylaşım ve dayanışma anlayışının önemini işaret etmektedir.
Altunya’ya (2005) göre ise Köy Enstitüleri; kuram-uygulama bütünlüğü, üretkenlik,
çok yönlülük, karma eğitim, bilimsellik, özyönetim ve toplumsal bütünleşme gibi ilkeler açısından
örnek okullardır. Meslek eğitimini yaşamın gerekleri ve toplumun gereksinimleriyle tutarlı
ve uygun hale getirme anlayışı bu okulların temel misyonunu oluşturur.
Köy Enstitülerinin en önemli sorunlarından biri kendi öğretmen ve yönetici kadrosunu
oluşturmaktır. Nitekim 1942-1943 öğretim yılında, hem Köy Enstitülerine öğretmen, yönetici
ve denetim elemanı yetiştirmek hem de köye yönelik hizmetleri etkinleştirmek ve geliştirmek
amacıyla bir araştırma merkezi niteliği de taşıyan Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü kurulmuştur.
Bu okul mezunlarının bir kısmı Köy Enstitülerine öğretmen, bölge müfettişi, gezici başöğretmen,
bölge okul müdürü olarak atanmış, az sayıdaki mezun da okulda asistan olarak görev
almıştır. Ancak 27 Kasım 1947 tarihli Bakanlık yazısıyla Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü kapatılmıştır.
Köy Enstitüleri de 1954 yılında kapatılmıştır.
Başarılı ve özgün bir öğretmen yetiştirme modeli olan Köy Enstitüleri, dönemin iktidarının
siyasi yaklaşımı nedeniyle 1954 yılında kapatılarak altı yıllık ilköğretmen okulu adı altında
yeniden düzenlenmiştir. Bu dönemden itibaren ilköğretmen okulları, yine ağırlıklı olarak köy
ilkokulu mezunu öğrencileri almaya devam etmiş ve diğer üç yıllık ilköğretmen okulları ile
birlikte lise seviyesinde program bütünlüğü sağlanmıştır. Böylece köy ve şehir okullarına farklı
kaynaktan öğretmen yetiştirme uygulaması sona ermiş ve ilköğretmen okulları mezunlarının
hem köy hem de şehir ilkokullarında öğretmenlik yapabilecek şekilde yetiştirilmeleri öngörülmüştür
(YÖK, 1998a:4).
Türkiye’de öğretmen yetiştirme tarihinin önemli bir kilometre taşı olan Köy Enstitülerinin
kapatılmasıyla, özgün bir öğretmen yetiştirme geleneği yok edilmiştir. Özellikle yoksul
köy çocuklarının eğitimi yoluyla önemli toplumsal hareketlilik dalgası yaratan Köy Enstitülerinin,
toplumda Cumhuriyet bilincinin kökleşmesine ve Atatürk devrimlerinin benimsenmesine
önemli katkılar sağladığı açıktır.
2.2. Ortaokullara Öğretmen Yetiştirme
Ortaokullara öğretmen yetiştirmede temel kaynak Üç Yıllık Eğitim Enstitüleri olmuştur.
Bu okullar, 1978-79 öğretim yılından 1981-82 öğretim yılı sonuna kadar “Yüksek Öğretmen
Okulu” adıyla işlevlerini sürdürmüşlerdir.
2.2.1.Üç Yıllık Eğitim Enstitüleri
“Cumhuriyet döneminde ortaokul öğretmeni yetiştirilmesinde en büyük görevin eğitim
enstitülerine düştüğü bir gerçektir” (Oğuzkan, 1983:605). Bu tür öğretmen okullarının kaynağı,
Türkçe öğretmeni yetiştirmek amacıyla 1926-27 öğretim yılında Konya’da açılan “Orta
32
Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri
Muallim Mektebi” olmuştur. Bir yıl sonra Ankara’ya nakledilen okulun adı 1929-30 öğretim
yılında “Gazi Orta Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü” olarak değiştirilmiştir. Daha sonraki
yıllarda Türkçe bölümüne pedagoji, matematik, fiziki ve tabii ilimler, tarih-coğrafya, iş dersi ve
resim, beden terbiyesi, müzik, Fransızca, İngilizce ve Almanca bölümlerinin de eklenmesiyle
bu öğretmen okulu, ortaokullarda okutulan genel eğitim derslerinin tümü için öğretmen yetiştirir
bir duruma gelmişti.
İlk yıllarda okulun öğretim süresi üç buçuk yıldı. Bunun iki yılı hazırlık, bir buçuk yılı da
meslek eğitimine ayrılmıştı. 1937-48 yılları arasında açılan müzik bölümünün öğretim süresi
üç yıl, Almanca ve İngilizce bölümlerinin öğretim süresi ise iki yıldı. 1967-68 öğretim yılından
itibaren bütün bölümlerin öğretim süreleri üç yıla çıkarılmıştır (Cicioğlu, 1983:307; Uçan,
1982:9).
1940’larda çok ciddi bir sorun haline gelen ortaokul öğretmen açığını kapatmak amacıyla
yurdun çeşitli yerlerinde yeni enstitüler açılmıştır. 1969’a kadar sayıları 10’a yükselen bu
kurumlar 1977-78 öğretim yılında 18’e ulaşmıştır. Eğitim Enstitülerinin üç yıl süreli olarak
ortaokullara dal öğretmeni yetiştirme işlevi 1978-79 öğretim yılına kadar sürmüştür. Bu tarihten
itibaren bunlara “Yüksek Öğretmen Okulu” denmiş, sayıları azaltılmış ve programları lise
öğretmeni de yetiştirebilecek biçimde dört yıl olarak yeniden düzenlenmiştir.5
1967–1968 öğretim yılından itibaren gelişimini tamamlayan enstitülerde sosyal bilgiler,
matematik, fen bilgisi, Türkçe, İngilizce, tarım, eğitim, Fransızca, Almanca, beden eğitimi,
resim-iş, müzik olmak üzere on iki bölümde öğretmen yetiştiriliyordu (Öztürk, 2006:14).
Yüksek Öğretmen Okulu adını alan Gazi, Necati, Bursa, Diyarbakır, Kazım Karabekir, Atatürk,
Buca, Selçuk, Samsun, Fatih Eğitim Enstitüleri 1982 yılı Temmuz ayı itibariyle yaklaşık
16 bölümde öğretmen yetiştirmekte iken, 1982 yılında mevcut üniversitelere veya yeni açılan
üniversitelere bağlanıp Eğitim Fakülteleri adını almışlardır.
Yeni düzenleme sonucu, “Cumhuriyet döneminde öğretmen yetiştirme açısından çok
önemli bir rol oynamış bulunan bu eğitim kurumları ad olarak da olsa artık eğitim tarihimizin
malı olmuşlardır” (Oğuzkan, 1983:608).
2.3. Liselere Öğretmen Yetiştirme
1923-1981 yılları arasında liselere öğretmen yetiştirmede iki kaynaktan söz edilebilir. Bunlar
“Yüksek Öğretmen Okulları” ve “Üniversiteler”dir.
2.3.1. Yüksek Öğretmen Okulları
Cumhuriyet döneminde ortaöğretim öğretmenlerinin, özellikle lise ve dengi okulların genel
kültür dersleri öğretmenlerinin yetiştirilmesinde önemli katkısı olan kurumlardan birisi de
yüksek öğretmen okullarıdır. 1891 yılında İstanbul’da kurulan “Darülmuallimin-i Aliye” Yüksek
Öğretmen Okulu’nun başlangıcı sayılır (Oğuzkan, 1983:609).
Cumhuriyetin ilk yıllarında karşılaşılan sorunlardan birisi, istenilen sayı ve nitelikte öğretmenin
bulunamayışı idi. Bir çalışmada (Akyüz, 1978:221) 1923 yılında ülkemizde 513 lise
öğretmeni bulunduğu belirtilmektedir. Öğretmen ihtiyacının karşılanması amacıyla Milli Eğitim
Bakanlığı, bu okulun gelişmesi için gerekli önlemleri almış, bu eğitim kurumu 1954-55
öğretim yılına kadar kendi türünde tek okul olarak öğretmen yetiştirme işlevini sürdürmüştür.
Kavcar’a (1982:198) göre bu okulun öğrenci sayısını arttırmak için alınan önlemlere karşın,
buraya girmek için sınırlı sayıda öğrenci başvuruyor, dolayısıyla yeterli sayıda öğretmen yetişti-
5 Yeni “Yüksek Öğretmen Okulları”, tarihi “Yüksek Öğretmen Okulları”’ndan farklı bir yapı ve işleyişe sahip idi.
33
Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri
rilemiyordu. Okul, 1923-63 yılları arasında ancak 630 mezun verebilmiştir. Lise öğretmenlerine
duyulan ihtiyacın giderek artması karşısında 1959 yılında Ankara’da, 1964 yılında da İzmir’de
birer yüksek öğretmen okulu daha açılmıştır. Bu iki okul, ilköğretmen okullarının en başarılı
ve seçkin öğrencilerini alma esasına dayalı yeni bir yaklaşımdı. İlk uygulamadan çok verimli sonuçlar
alınması üzerine Milli Eğitim Bakanlığı İstanbul’daki tarihsel yüksek öğretmen okulunu
da aynı modele dönüştürmüştür. Bu gelişmelerin ardından Kavcar’a göre (2003), Türk milli
eğitiminde nitelikli öğretmen bakımından büyük bir canlılık sağlanmıştır.
Yüksek Öğretmen Okullarının mezun sayısı, Ankara Yüksek Öğretmen Okulu’nun ilk mezunlarını
verdiği 1962-63 yılında 66’ya, bir sonraki yıl 102’ye yükselmiştir. Kaya’ya göre (1984);
mezunların büyük çoğunluğu akademik kariyere devam ettikleri için, yüksek öğretmen okullarının
lise öğretmeni gereksinimini kısa sürede karşılaması beklenemezdi. Öte yandan MEB,
ilerleyen yıllarda felsefe değiştirmiş ve yüksek öğretmen okulu öğrencilerini üniversite giriş
sınavları yoluyla almayı kararlaştırmıştır. Bunun anlamı, yetenekli ilkokul öğretmenlerinin ileri
öğrenim olanaklarının sınırlanmasıydı (Kaya, 1984).
Ne var ki Yüksek Öğretmen Okulları, yönetmelik ve programlarında yapılan değişikliklere
ve öğrenci kontenjanlarının arttırılması yönünde girişilen tüm çabalara karşın, lise öğretmen
açığının kapatılmasında Bakanlığın öngördüğü ölçüde yeterli olamıyorlardı (Oğuzkan,
1983:610). MEB’in tutarlı bir öğretmen yetiştirme politikasından yoksun oluşu nedeniyle Yüksek
Öğretmen Okulları etkinliklerini giderek yitiriyorlardı (Kaya, 1984). Nitekim, 130 yıl gibi
oldukça uzun bir süre lise öğretmeni yetiştirmede ülkenin en köklü eğitim kurumu olma özelliğini
koruyan Yüksek Öğretmen Okulları, çeşitli nedenlerle işlevlerini yerine getiremez olduğu
gerekçesiyle, Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan bir rapor (Kavcar,
1982:205) sonucu 1978 yılında kapatılmış ve Türkiye’nin öğretmen yetiştirme tarihinde önemli
bir işlev yüklenmiş olan bu özgün model de tarihe mal olmuştur.
Eşme’ye (2003:347) göre Yüksek Öğretmen Okullarının kapatılmasıyla yalnızca bu kurumların
sonu getirilmiyor ayrıca köy çocuklarının bu yolla üniversitelere geçişi bir bakıma kapatılıyor,
ülkemiz nitelikli öğretmen yetiştirme açısından önemli bir fırsatı yitiriyor, öte yandan
üniversitelere öğretim üyesi yetiştirme konusunda da ciddi bir daralmaya neden olunuyordu.
2.3.2. Deneme Yüksek Öğretmen Okulu
Mayıs 1974’te Ankara Yüksek Öğretmen Okulu Yerleşkesi’nde Deneme Yüksek Öğretmen
Okulu adıyla yeni bir okul kurulmuştur. 6 Mayıs 1975 tarih ve 313 Sayılı Talim ve Terbiye
Kurulu’nca kabul edilen okulun geçici yönetmeliğine göre; okulun amaçları şöyle sıralanmaktadır
(MEB, 1995):
1. Ortaöğretim kurumlarının fizik, kimya, biyoloji ve matematik dallarında lisans düzeyinde
öğretmen yetiştirmek.
2. Milli Eğitim Bakanlığı’nca öngörülen alanlarda deneme niteliğinde ve teknolojiye
dayalı eğitim programları geliştirip, uygulamak ve uygulama sonuçlarının sistemin
bütünlüğü içinde yaygınlaştırılmasına yardımcı olmak.
3. Eğitim sistemleri için saptanmış olan temel politika ve hedefler çerçevesi içinde çağdaş
eğitim kurumlarının ışığında, eğitimin etkinliğini artırarak teknolojik uygulama
modellerini geliştirmek.
4. Geliştirilecek modelleri sistem bütünlüğü içinde uygulamaya dönüştürerek araştırma
ve planlama çalışmaları yapmak.
Ne var ki eğitim teknolojilerindeki son gelişmelerden yararlanarak deneysel bir yaklaşımla
ve kapsamlı bir program yapısıyla öğretime başlayan bu deneme okulu yeterli hazırlıklar yapılmadığı
ve gerekli kaynaklar sağlanamadığı gerekçesiyle 1975 yılında kapatılmıştır.
34
Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri
2.3.3. Üniversiteler
1982 yılına değin öğretmen yetiştirme görevi bütünüyle Milli Eğitim Bakanlığı’na verilmiş
ise de, üniversitelerimiz de öğretmen yetiştirmede sürekli olarak önemli bir kaynak olmuştur.
Başta İstanbul Üniversitesi Edebiyat ve Fen Fakülteleri olmak üzere, Ankara Üniversitesi Dil,
Tarih ve Coğrafya ile Fen Fakülteleri lise ve dengi okullara Türk dili ve edebiyatı, matematik, fen
bilimleri, tarih, coğrafya ve yabancı diller gibi alanlarda çok sayıda öğretmen yetiştirmişlerdir.
Özellikle, 1970’li yılların ortalarından itibaren bazı üniversitelerimizde eğitim bölümleri açılarak
“pedagojik formasyon” programı yoluyla öğretmen yetiştirilmiş, hatta, bir sonraki bölümde
görüleceği gibi, bazı üniversitelerimizde (Örneğin İnönü Üniversitesi Temel Bilimler Fakültesi,
ODTÜ Fen-Edebiyat Fakültesi) lisans düzeyinde öğretmenlik programları açılmıştır.
Küçükahmet’e (1976:47) göre “Son yıllarda üniversite çatısı altında öğretmen yetiştirme
çabaları yoğunluk kazanmış, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Ege Üniversitesi,
Boğaziçi Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi, İnönü Üniversitesi ve Diyarbakır Üniversitesi
gibi üniversiteler de öğretmen olmak isteyen öğrenciler için özel programlar düzenlemişlerdir.
Bu programlara yazılma şartlarının da üniversite ve fakültelere göre değişmekte olduğu
görülmektedir. Örneğin, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi ile Hacettepe Üniversitesi belli
bir kontenjana göre dışarıdan öğrenci kabul ederken, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Orta
Doğu Teknik Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi yalnız kendi öğrencilerine böyle bir programa
yazılma olanağı tanımaktaydı.”
Üniversitelerde düzenlenen sertifika programları arasında gerek derslerin sayısı ve dağılımı,
gerekse içeriği açısından oldukça önemli farklılıklar olmuştur. Bu farklılığın en önemli nedenlerinden
biri, ilgili kurumlar arasında işbirliği ve eşgüdüm eksikliği olarak gösterilmektedir.
Bu amaçla MEB’in zaman zaman sonuçları etkili olmasa da bazı girişimleri olmuştur. Ancak
ders programlarını standardize ederek, öğretmen eğitiminin gereklerine uygun bir yapıya kavuşturulması
bir yana, öğretmenlik programlarına öğrenci kayıt kabul koşullarında bile anlayış
birliği sağlanamamıştır (MEB, 1995:34).
2.4. Öğretmen Yetiştirme Görevinin Üniversitelere Geçişi (1982)
Öğretmen yetiştirme işlevi üniversitelere devredilmeden önceki dönem olan 1982-1983
öğretim yılında, Türkiye’de öğretmen yetiştirmeye ilişkin bilgiler Tablo 1 ve Tablo 2’de verilmiştir.
Buna göre, öğretmen yetiştirme işlevi bir taraftan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı yükseköğretim
kurumlarında, diğer taraftan da üniversiteler bünyesinde yürütülmekte idi.
35
Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri
Tablo 1: Milli Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Öğretmen Yetiştiren
Yükseköğretim Kurumları (1982-83 Öğretim Yılı)
Kaynak: ÖSYM (1982). İkinci Basamak Sınav Kılavuzu. 1982.
(1) Üç yıllık Eğitim Enstitüleri 1978-79 öğretim yılında “Yüksek Öğretmen Okulları” adı altında
yeniden düzenlenmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde, üç ayrı okul türü bulunuyordu. Bunlar:
Yüksek Öğretmen Okulları (Son Dönem): Dört yıl süreli ve ağırlıklı olarak liselere öğretmen
yetiştirmeye yönelik olarak tasarlanmış programlara sahip kurumlardı.
Yabancı Diller Yüksek Okulları: Üç yıl süreli ve yabancı dil öğretmeni yetiştirmeye yönelik
okullar.
Eğitim Enstitüleri: İki yıl süreli ve sınıf öğretmeni yetiştirmeye yönelik kurumlardı.
Üniversiteler boyutunda ise; yaygın uygulama, çeşitli fakülte ve yüksekokul öğrencilerine,
lisans öğrenimlerine paralel olarak Fen ve/veya Edebiyat Fakülteleri bünyelerindeki eğitim
bölümleri tarafından “öğretmenlik sertifikası” programının sunulmasıydı. Bu uygulamada, isteyen
öğrenciler, bir yandan lisans programlarına devam ederken öte yandan kendi programlarının
dışında “öğretmenlik sertifikası” programına kaydolmakta ve bu programdaki dersleri de
almaktaydı. Üniversite bünyesinde öğretmen yetiştirme konusundaki bu yaygın uygulamanın
dışında bazı istisnai uygulamalar da bulunmakta idi. Tablo 2’de de görüldüğü gibi, ODTÜ
ve İnönü Üniversiteleri’ndeki matematik, fizik ve kimya öğretmeni yetiştirme programları ile
İstanbul ve Ankara Üniversitesi (DTCF) pedagoji bölümleri ve eğitim bilimleri uzmanı yetiştirmeye
yönelik Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi uygulamaları bunlara örnek olarak verilebilir.
19
Kurum Ö??retim Süresi (y?l?) Program Kurum Say?s?
Yüksek Ö??retmen
Okulu (1)
4
Türk Dili ve Ed.
10 okul
Tarih-Co??rafya
Co??rafya-Tarih
Matematik-Fizik
Fizik – Matematik
Fizik-Kimya
Kimya-Fizik
Kimya-Biyoloji
Biyoloji-Kimya
Almanca
Frans?zca
??ngilizce
E??itim
Resim-????
Müzik
Beden E??itimi
E??itim Enstitüsü 2 l 17 Enstitü
Yabanc? Diller YO 3 l 16 okul
36
Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri
Tablo 2: Üniversitelerde Eğitim Uzmanı ve Öğretmen Yetiştirme (1982-83 Öğretim Yılı)
Üniversite Fakülte Bölüm /Program
Ankara Üniversitesi Eğitim –
Ankara Üniversitesi DTCF Pedagoji
İnönü Üniversitesi Temel Bil. Fak.
Matematik Öğretmenlik
Lisansı
Fizik Öğretmenlik Lisansı
Kimya Öğretmenlik Lisansı
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Pedagoji
ODTÜ Fen ve Edebiyat Fakültesi Matematik Eğitimi
Fizik Eğitimi
Kimya Eğitimi
Kaynak: ÖSYM (1982). İkinci Basamak Sınav Kılavuzu. 1982.
Sonuç olarak, buraya kadar yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı gibi, Cumhuriyet döneminde
öğretmen yetiştirme konusunda önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Bunlar şöyle özetlenebilir:
1. İlk yıllarda tip ve programlar bakımından sınırlı olan öğretmen kaynakları giderek
çoğalmış ve çeşitlilik göstermeye başlamıştır.
2. Türkiye, daha iyi ve daha uygun öğretmeni yetiştirme konusunda sürekli arayış içinde
olmuştur.
3. Köye öğretmen yetiştirme konusu, ayrı bir politika olarak uzun yıllar sürdürülmüştür.
4. Öğretmen yetiştiren okullar, Cumhuriyetin ilk yıllarında büyük kentlerde veya yurdun
daha çok batı bölgelerinde açılmış iken zamanla bu tür okullar yurdumuzun her
yöresinde açılmaya başlanmıştır.
5. Öğretmen gereksiniminin karşılanamaması nedeniyle, sık sık geçici çözüm yollarına
gidilmiştir. (Hızlandırılmış eğitim, geçici vekil öğretmen, mektupla öğretim vb. bu
uygulamalar arasındadır. 1970’li yılların ikinci yarısında eğitim enstitülerinde uygulanan
hızlandırılmış eğitim, öğretmen yetiştirme tarihinde en olumsuz yöntem olarak
bilinmektedir.
6. Öğretmen yetiştiren kurumların öğretim süreleri sürekli olarak uzatılmış ve 1739
sayılı yasa ile yükseköğrenim düzeyine çekilmiştir.
7. Milli Eğitim Temel Kanunu ile her düzeydeki okul öğretmenlerinin genel kültür,
özel alan bilgisi ve meslek formasyonu bakımından dengeli biçimde yetiştirilmeleri
yasal bir esasa bağlanmıştır.
Bununla birlikte öğretmen eğitiminde hem niceliği hem de niteliği artırma yönündeki çabalar
bugün de eğitim kamuoyunun önünde önemli bir gündem maddesi olarak yerini korumaktadır.
37
Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri

Öğretmenlere özet tavsiyeler

– Konuşmaya başlarken, sınıfı veya muhatap aldığınız öğrenciyi överek ve takdir ederek söze başlayalım.

– Öğrencilerimize sevgi ile dokunalım, zaman zaman da yanaklarına öpücükler konduralım.

– Konuşmalarımızda; tembel, işe yaramaz, ahlaksız, senden adam olmaz! Gibi olumsuzluk ifade eden kelimeleri kesinlikle kullanmayalım.

– Kendimizi sürekli olarak; aferin, daha iyi olacak, başaracaksın, gözlerin ne kadar güzel, sizinle gurur duyuyorum… gibi teşvik edici, onurlandırıcı ve güven duygusu verecek ifadeler kullanmaya zorlayalım.

– Öğrencilerimizin yanlışlarını, yüzlerine vurmadan, dolaylı yollardan anlatalım. Her insanın yanlış yapabildiğini, zaman zaman bizlerin de hatalar yaptığını çekinmeden söyleyelim. Yapılan yanlışlıkların kolayca düzeltilebilir olduğunu anlatıp, onları yüreklendirelim ve hayata karşı cesaretlendirelim.

– Doğrudan emir vermek yerine, soru yönelterek, yapması gerekeni kendisine bulduralım.

– Bırakalım çocuklar konuşsun!… Kendilerini ifade edebildikleri sürece her alanda daha çok geliştiklerini göreceğiz.

– Gördüğümüz en küçük bir gelişmede, beğenimizi içtenlikle ifade edip, övgü yağmuruna tutalım.

– Önerdiğimiz işi seve seve yapmaları için onlara sorumluluklar verelim…

– Çocuk, biz istediğimiz için değil, kendi sorumluluğunun gereği olarak iş yaptığını bilirse doğruya yönelir.

– Çocuklara iyi sıfatlar verdiğimizde, bu sıfatlara yaraşır olmaya çalıştıklarını göreceğiz

%d blogcu bunu beğendi: