Özel eğitimde modül, kazanım ve süre  işleyişiyle yürütülecek bir süreci bir eğitimci olarak yorumlamak istiyorum. Nereden başlamam gerektiğini bilmiyorum. Öncelikle destek eğitim programlarında, modüller üzerinde nasıl bir eşitlik ilkesinin var olduğunu açıklamak istiyorum.

Bir eğitimci olarak verdiğim eğitimi ve içeriğini nasıl belirlemem gerekiyor ve ben nasıl belirliyorum? Vereceğim eğitimi, hangi özür grubundan olursa olsun, öğrencinin yaşına göre gelişim alanlarında yapılacak ayrıntılı değerlendirme ve değerlendirme sonucunda çıkan ihtiyaçların öncelik sırasına konulmasıyla planlamam gerekmektedir. Bu özel eğitim alanında çalışanların çok iyi bildiği ve uyguladığı ya da uygulaması gereken bir süreçtir. Yukarıda da yazdığım gibi hangi tanıda olursa olsun bunun yapılması gerekmektedir. Buradan başlayarak destek eğitim programlarının içeriğini biraz analiz edelim.

Zihinsel engelliler destek eğitim programı ile yaygın gelişimsel bozukluk destek eğitim programının içeriğinde eğitsel yönden benzerlikler ve bir takım farklılıklar var. Benzerlikleri yazmayacağım ama farklılığın ne olduğu yönünde kendi yorumumu yazmak istiyorum. Aradaki en büyük fark YGB programındaki hedeflerin işlevselliğinin daha fazla olduğu ve bunun kazanımlar ve modüllerle de ortaya konulduğudur. Birkaç karşılaştırma ile bunu görebiliriz. Örneğin;

Zihinsel Engelli bir çocuk (Ağır-orta-hafif) İletişim becerilerine ilişkin çalışmalarda ne kazanacak? Bu çocuklar böyle geniş bir alanda yapılacak çalışmaları (Alıcı- ifade edici dil ayrımı yapılmaksızın) toplam 240 saatte tamamlamak zorundalar. Tamamlayamazlarsa bir 240 saat daha verilecek ve toplam 480 saatte iletişim becerilerine ilişkin tüm hedefleri bitirmiş olmaları gerekir.

Gelelim YGB olan bir çocuğa(ağır-orta-hafif); bu çocuklar ise aynı alanla ilgili çalışmaları ayrıştırılmış bir programla tamamlayacaklar. Süre ne kadar? Alıcı dil becerileri 1000×2(tamamlayamazsa)=2000, İfade Edici Dil 1000×2=2000 Bu çalışmaları destekleyici diğer modüllerle de destekleneceklerini düşündüğümüzde; konuşma öncesi hazırlık olarak Taklit Becerileri 500×2=1000 Oyun ve Müzik becerilerinin içinde de işlevsel hedefler var. Burada da 500×2=1000 saat olarak değerlendirilirse toplam da 5-6 bin saatlik bir destek alabilecekler. İletişim gibi çok önemli bir alanda yaptığım bu kıyaslamaya göre çıkan sonuç nedir? Zihinsel Engelli bir çocuk 480 saat, YGB olan bir çocuk ise 6000 saat destek alacak. Buna neden olan ne? TANI… EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTLİĞİ İLKESİ bu kadar devre dışı bırakılmış olur.

Temel eşleme becerileri, çok önemli bir modül ve iyi düşünülmüş. Programa ilave edilmiş olması ve içindeki hiyerarşinin kazanımlarla sıralandırılması çok güzel. Çünkü kavram öğretim sürecine geçişte ön koşul niteliğinde olan bir beceri alanı. Gelelim aynı kıyaslamaya;

YGB programından destek alan bir çocuk bu alanda yapılacak çalışmaları 250 saatte tamamlayacak. Tamamlayamazsa bir 250 saat daha destek, toplamda 500 saatte tamamlayabilmesi için çalışmalar yürütülecek. Buraya kadar her şey çok güzel. Fakat Zihinsel Destek Eğitim programında böyle bir modül bile yok. Zihinsel Engeli bir çocuk aynı alandaki çalışmaları Bilişsel becerilere hazırlık modülünde sadece birkaç kazanımla ve 100 saatlik bir destekle tamamlamalı. 100 saatte sadece eşlemeyi değil bu hedef dışındaki diğer tüm kazanımları da tamamlamalı. Tamamlayamazsa bir 100 saat daha destek sonra…….

Aradaki bu belirgin farklılığın nedeni ne? TANI…. Alın size bir tane daha EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTSİZLİĞİ.

Önemli bir gelişim alanında daha bir karşılaştırma yaparak yorumu sizlere bırakacağım. Sosyal Yaşam; tanısı ne olursa olsun, herhangi bir nedenle özel gereksinimi olan ağır-orta-hafif tüm özel gereksinimli çocuklar için  son derece önemli bir gelişim alanı. Özel Eğitimin genel hedeflerinden biri de bağımsız yaşama uyumu sağlamaktır. Buraya kadar her şey eşitlik ilkesine uygun. Gelelim aynı karşılaştırmaya;

YGB tanısı olan bir çocuk sosyal becerilerde İŞLEVSEL hedeflerin çalışılmasıyla 1000 saatlik bir destek eğitimi alacak. Tamamlayamamasını eklemek istemiyorum. Çünkü bir eğitimci olarak bu kadar umutsuzca yorum yazmak istemiyorum. Yukarıdakiler varolanı açıklamak için yaptığım karşılaştırmalardı. 1000 saatlik desteğe ilave olarak yazımın başında da yazdığım gibi bu alanı destekleyen diğer modülerde de destek alacak. Yine Oyun becerileri modülünde bu alana yönelik çok fazla işlevsel hedef var. Süresini yazmıyorum. Gelelim Zihinsel engeli bir çocuğa;

Bu çocuklar tüm bu anlattıklarımı sosyal hayat modülü diye işlevseliği oldukça sınırlandırılmış BİR modülle ve 160 saat gibi bir sürede tamamlamak zorundalar. Bakın bir tane daha Eğitimde Fırsat Eşitsizliği.

Sonuç olarak; eğitsel hedeflerin farklılığını ve aradaki uçurumları daha yazabilirdim ama bu kadar yeterli diye düşündüm. Dünyanın neresinde bir çocuğa sen 3 yıl okuyabilirsin diğer bir çocuğa da sende gel 5 veya 8 yıl oku denilmektedir. Türkiye’nin neresinde özel gereksinimi olmayan normal bir çocuğa sen matematiği buraya kadar öğren diğer bir çocuğa da gel sana cebir dersi de verelim denilmektedir. Böyle bir durum yoktur. Ama özel eğitimde hala RAM’lar tarafından 3 yaşındaki bir çocuğa Bilişsel becerilere hazırlık modülünde kavramlar yok diye Matematik modülü verilmektedir. Kavramların bu modülün içinde alt amaçlarda var olduğunu biz mi anlatmalıyız? O zamanda ukala olarak nitelendiriliyoruz.

Özel eğitim kemoterapi gibi kür kür verilemez. Bu çocukların birkaç kürden oluşan desteğe ihtiyacı yok. Tüm yaşamları boyunca ve yoğun desteğe ihtiyaçları var. Aileler bu durumdan haberdar olmadan bu hataların düzeltilmesi için ne gerekiyorsa yapılmalıdır.. Bu durumu fark ettiklerinde ilk soracakları soru şudur? Benim çocuğum Zihinsel engelli ise suçu bu tanıda olmak mıdır.?

Koşulacak bir parkur var. Uzunluğu 500 metre. “Koşuculardan birisine 5 dakikada burayı koşacaksın. Koşarsan hayatındaki önemli ihtiyaçlarının bir kısmını sana vereceğiz.” diyorlar. Diğer bir koşucuya da “sende bu 500 metreyi 90 dakikada koşacaksın. Bitirdiğinde sana da hayatındaki ihtiyaçlarının bir kısmını vereceğiz.” diyorlar. İlk koşucu yarışa başlamadan kaybetmiş olmuyor mu?

Zihinsel engelli olan bir çocuk bu gidişle iki üç yıllık bir süre sonunda eğitsel haklarından mahrum edilmiş olacak. Çünkü zihinsel engelli bir çocuğun öğrenme hızı, kazanımları bitirme süresiyle paralellik göstermeyecektir. YGB olan bir çocuk ise aynı süreçteki imkanlardan 10 kat daha fazla faydalanacaktır. Aslında bu tür bir uygulamayı öneren kişilerin gözünden böyle bir durumun nasıl kaçtığını bilmek gerekir. Buna onay verenlerin bu içeriği neye dayandırdıklarını bilmek, şu an bu alanda bulunan herkesin hakkıdır.

* Neden böyle bir uygulama yapılmalı?
* Modüllerdeki süre farklılığının tanıya ilişkin olduğu hangi bilimsel çalışma ile kanıtlanmıştır?
* Aynı modül içerikleri tanılara göre neden bu kadar farklı?
* Önkoşul niteliğinde olan bir modülü tamamlayamayan bir çocuk diğer modülleri ne yapsın ki?
* Görsel Destek Kullanımı modülünü haftada iki saatle kaç kurum nitelikli olarak uygulayabilecek?
* OÇİDEP programını haftada iki saatle kaç kurum nitelikli olarak uygulayabilecek?
ozelegitimvrehabilitasyon.com