ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ

TANIM VE BELÄ°RTÄ°LER

TANIM

Özel Öğrenme Güçlüğü, bir çocuğun zekası normal ya da normalin üstünde olmasına rağmen, dinleme, düşünme, anlama, kendini ifade etme, okuma- yazma veya matematik becerilerinde yaşıtlarına ve zekasına oranla düşük başarı göstermesidir.  Okuma Bozukluğu, Yazılı Anlatım Bozukluğu, Matematik Bozukluğu ve Başka Türlü Adlandırılamayan Öğrenme Bozukluğu alt gruplarını içerir.

Öğrenme güçlüğü gelişimsel bir sorundur. Öğrenme ve algılama sorunu çocuğun doğumu ile başlar. Eğitim süreci içinde edinilmez. Yaşam boyu süren bir bozukluktur. Dil gelişimi ve kullanımı, konuşma, okuma, yazma, matematik becerilerini etkileyen bir sorun olduğu için, bireyin eğitimini, mesleğini, sosyal ilişkilerini, günlük aktivitelerini, benlik saygısını etkiler.

 

EN ÇARPICI ÖZELLİĞİ

Çocuk sözü edilen becerilerde yaşına ve zekasına oranla düşük performans göstermektedir. Çocuğun zihinsel yeteneği olmasına rağmen, akademik açıdan gerilik göstermesi, öğrenme güçlüğünün en çarpıcı özelliğidir. Bir çok çocuk için öğrenme güçlükleri, okula başladıklarında ve akademik becerileri kazanmakta başarısız olduklarında göze çarpar. Çocuğun akademik problemlerinin belirgin hale geldiği yaş, onun entelektüel yeteneği, öğrenme güçlüğünün tipi ve akademik beklentilerine bağlı olarak değişmektedir.

 

Özgül öğrenme bozukluğu:

• Beyindeki bazı farklılıklar nedeniyle öğrenme süreçlerinden bir ya da birkaçında aksama olmasıyla ortaya çıkar.
• Her çocuÄŸun iyi olduÄŸu ya da zorlandığı alanlar vardır.
• Her çocuk kendine özgüdür.
• Görme iÅŸitme sorununa baÄŸlı deÄŸildir.
• Zeka sorununa baÄŸlı deÄŸildir.

Ä°SÄ°MLENDÄ°RME

Özgül öğrenme bozukluğu için kullanılmakta olan pek çok terim vardır.En sık kullanılanlar:

1. Özel/özgül öğrenme güçlüğü/bozukluğu
2. Okuma, yazma, aritmetik güçlüğü
3. Disleksi (disleksi kavramı 19. yy’ dan beri bilinen bir kavramdır. Anlamı okuma güçlüğü’dür) .

BELÄ°RTÄ°LER

OKUL ÖNCESİ DÖNEM BELİRTİLERİ

• Dil geliÅŸiminde gecikmeler ve  KonuÅŸma bozuklukları (konuÅŸmayı öğrenmede güçlük, kelimeleri doÄŸru telaffuz etmekte güçlük, kelime daÄŸarcığının yavaÅŸ geliÅŸmesi, hikaye anlatmaya ilgi duymamak)
• Zayıf algısal-biliÅŸsel yetenekler
• Zayıf kavram geliÅŸimi
• Yetersiz motor geliÅŸim ( öz-bakım becerilerini öğrenmekte güçlük, düğme iliklemeyi öğrenememe, beceriksizlik (sakarlık), çizim veya kopyalamaya karşı isteksizlik
• Bellek ve dikkat problemleri (sayıları, alfabeyi,haftanın günlerini öğrenmede güçlük, rutin iÅŸlerde bellek zayıflığı, bir iÅŸi sürdürmekte güçlük)

İLKOKUL DÖNEMİ BELİRTİLERİ

Özel Öğrenme Güçlüğü, birçok çocuk için okula başladıklarında ve akademik becerileri kazanmakta başarısız olduklarında ortaya çıkar.

 

Akademik başarı

Okul başarısı yaşıtlarına ve zekasına oranla düşüktür. Başarı durumu değişkendir, bazı ders/alanlarda başarısı normal/normal üstü iken, bazı ders/alanlarda düşüktür.

Okuma Becerisi

• Okuma hız ve nitelik açısından yaşıtlarından geridir,
• Harf-ses uyumu geliÅŸmemiÅŸtir, bazı harflerin seslerini öğrenemez,
• Harfin ÅŸekli ile sesini birleÅŸtiremez,
• Kelimeleri hecelerken ya da harflerine ayırırken zorlanır,
• Sınıf düzeyinde bir parçayı okuduÄŸunda anlamakta zorlanır, baÅŸkasının okuduklarını daha iyi anlar.

Yazma Becerisi

• Yaşıtlarına oranla el yazısı okunaksız ve çirkindir, sınıf düzeyine göre yazı yazması yavaÅŸtır,
• Tahtadaki yazıyı defterine çekerken ya da öğretmenin okuduÄŸunu defterine yazarken zorlanır,
• Yazarken  bazı harf ve sayıları, kelimeleri ters yazar, karıştırır  (b-d, m-n, ı-i, 2-5, d-t, ÄŸ-g, g-y ,ve-ev gibi) ,
• Yazarken bazı harfleri, heceleri  atlar ya da harf/hece ekler,
• Sınıf düzeyine göre yazılı imla ve noktalama hataları yapar, küçük-büyük harf, noktalama,hece bölme hataları,,
• Yazarken kelimeler arasında hiç boÅŸluk bırakmaz ya da bir kelimeyi iki-üç parçaya  bölerek yazar, ka   lem, yapa  bil  mektedir gibi.

Aritmetik Becerileri

• Aritmetikte zorlanır,
• Dört iÅŸlemi yaparken yavaÅŸtır, parmak sayar, yanlış yapar,
• Problemi çözüme götürecek iÅŸleme karar veremez,
• Yaşına uygun seviyedeki matematik problemlerini yaparken otomatik olarak tepki vermekte zorlanır,
• Sayı kavramını anlamakta güçlük çeker (beÅŸ mi bir mi büyüktür, düşünmeden karar vermekte zorlanır),
• Bazı aritmetik sembollerini öğrenmekte zorlanır, karıştırır,
• Sınıf düzeyine göre çarpım tablosunu öğrenmekte geridir.

Çalışma Alışkanlığı

• Ev ödevlerini almaz, eksik alır,
• Ev ödevlerini yaparken yavaÅŸ ve verimsizdir,
• Ders çalışırken sık sık ara verir, çabuk sıkılır, ders  çalışmayı sevmez,
• Ödevlerini yaparken birilerinin yardımına gereksinim duyar, kendi başına çalışma alışkanlığı geliÅŸmemiÅŸtir,
• Öğrenme stratejileri eksiktir, öğrenmeyi düşündükleri ÅŸeyleri nasıl kontrol edeceklerini ve yönlendireceklerini (organize edeceklerini), nasıl daha fazla bilgi elde edeceklerini ve öğrendiklerini nasıl hatırlayacaklarını bilemezler, çalışmak için yardım edecek birini  beklerler.

Organize Olma Becerileri

• Odası, çantası, eÅŸyaları ve giysileri dağınıktır,
• Defter ve kitaplarını kötü kullanır ve yırtar,
• Yazarken sayfayı düzenli kullanamaz, gereksiz satır atlar, boÅŸluk bırakır, sayfanın belirli bir kısmını kullanmaz,
• Defter, kalem gibi çeÅŸitli araçlarını kaybeder,
• Zamanını ayarlamakta güçlük çeker, bir iÅŸi yaparken, ne kadar zamana gereksinimi olduÄŸunu ya da ne kadar zaman harcadığını tahmin edemez,
• Yaptığı iÅŸi zamanında bitirmekte güçlük çeker,
• Ãœzerine aldığı görevleri düzenlemekte zorluk çeker, nereden ve nasıl baÅŸlayacağını bilemez, öncelikleri belirleyemez,

Oryantasyon (Yönelim) Becerileri

• SaÄŸ-sol karıştırır,
• Yönünü bulmakta zorlanır, doÄŸu-batı,kuzey-güney kavramlarını karıştırır,
• Ä°ÅŸaret sözcüklerini (burada, ÅŸurada, orada gibi) karıştırır,
• Alt-üst, ön-arka kavramlarını karıştırır,
• Zamana iliÅŸkin kavramları (dün-bugün, önce-sonra gibi) karıştırır,
• Gün, ay, yıl, mevsim kavramlarını karıştırır (Hangi aydayız denilince salı, hangi mevsimdeyiz denilince ÅŸubat diyebilir),
• Saati öğrenmekte zorlanır.

Sıraya Koyma Becerisi

• DinlediÄŸi, okuduÄŸu bir öyküyü anlatması istendiÄŸinde öykünün başını sonunu karıştırır ,
• Haftanın günlerini, ayları, mevsimleri doÄŸru saysa bile aradan sorulduÄŸunda (cumadan önce hangi gün gelir, marttan sonra hangi ay gelir, haftanın dördüncü günü hangisidir gibi) yanıtlamakta zorluk çeker ya da yanlış yanıtlar,
• Sayı ve harfleri dizgilemekte güçlük  çeker, (alfabenin harflerinin sırasını karıştırır; kendisinden sıra ile söylenmesi istenen sayıların yerlerini karıştırır-3865 dersiniz o size 8356 diyebilir),
• Belirli bir sıra içinde yapılması gereken iÅŸlerin sırasını karıştırabilir.

Sözel İfade Becerisi

• Duygu ve düşüncelerini sözel olarak ifade etmekte zorlanır,
• Serbest konuÅŸurken düzgün cümleler kuramaz, heyecanlanır, takılır, ÅŸaşırır,
• Sınıfta sözel katılımı azdır,
• Bazı harflerin seslerini doÄŸru olarak telaffuz edemez (r, ÅŸ, j gibi harfleri söyleyemez ya da yanlış söyler),
• Soyut kavramları anlamakta güçlük çeker (Esprileri anlamakta zorluk çekebilirler).

Motor Beceriler

• Ä°p atlama, top yakalama gibi hareket ve oyunlarda yaşıtlarına oranla baÅŸarısızdır (Kaba motor beceriksizlik),
• Sakardır, düşer, yaralanır, istemeden  bir ÅŸeyler kırar,
• Çatal-kaşık kullanmakta, ayakkabı-kravat baÄŸlamakta zorlanır ya da bu becerileri öğrenmekte zorlanmıştır,
• Ä°nce motor becerilere dayalı iÅŸlerde (düğme ilikleme, makas kullanma, boncuk dizme gibi) zorluk çeker,
• Kalemi uygun biçimde kavramakta güçlük çeker,
• Yaşıtlarına oranla çizgileri ve çizimleri kötü ve dalgalıdır ,
• Yazısı genellikle okunaksızdır,
• Harflere ÅŸeklini vermekte, harfi kapatmakta güçlük çeker.
  Kaynak :  http://algigelisim.net/