hd porno porno hd porno porno

UYGUN DAVRANIÅžIN ARTIRILMASI

6.069 okundu
UYGUN DAVRANIÅžIN ARTIRILMASI

PEKÄ°ÅžTÄ°RME
Davranış sonrası durumlar olumsuz ise, o davranışın ilerde tekrarlanma olasılığı azdır. Bir davranışın sonuçları, birey için olumlu, yani hoşnutluk duymayı sağlayıcı özellikte ise, o davranışın ilerde tekrarlanma olasılığı artar. İkinci durumdaki sürece pekiştirme denir.
Pekiştirme, olumlu ve olumsuz olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
PEKİŞTİRME ÇEŞİTLERİ
Olumlu ve olumsuz pekiştirmenin davranış üzerindeki etkisi aynıdır. Her ikisi de izlediği davranışı artırmaktadır. İstenilen bu etkinin görülebilmesi için pekiştirmenin davranıştan hemen sonra ve yalnızca hedef davranıştan sonra yapılıyor olması gerektiğini akıldan çıkarmamak gerekir.

Olumsuz PekiÅŸtirme
Olumsuz pekiştirme, davranış sonrasında bireyi rahatsız eden bir durumun ortadan kaldırılmasının veya ortaya çıkmasının engellenmesinin, o davranışın ilerde yapılma olasılığını artırmasıdır. Olumsuz pekiştirmede ortamdan çekilen uyaranlara itici uyaran denmektedir.
Yapılan davranış itici uyaranın hiç ortaya çıkmamasını sağlarsa, bu davranışa kaçınma davranışı denir.
Olumsuz pekiştirme kullanımına eğitim ortamında pek sık yer verilmemektedir. Çünkü, bireylerin uygun davranışlarını artırmak için kolayca kaçma veya kaçınma davranışı gösterecekleri hoşa gitmeyen durum ya da ortamları ortamları oluşturmak her zaman kolay olmayabilir. Ayrıca, olumsuz pekiştirme girişimleri öğretmene karşı olumsuz tutum takınmaya, okula gitmekte isteksizliğe ve çocuğun kendisine ilişkin olumsuz duygu ve düşünceler geliştirmesine neden olabilir. Özellikle okulöncesi dönemde çocukların rahatsız edici durumların üstesinden gelmelerini sağlayacak olumlu davranış dağarcığı çok gelişmiş düzeyde değildir. Bu nedenle, okulöncesi eğitim ortamlarında olumsuz pekiştirme kullanımına yer vermekte olabildiğince kaçınılmaktadır.

Olumlu PekiÅŸtirme
Olumlu pekiştirme sürecinde yer alan pekiştireçler, farklı özellikler dikkate alınarak farklı şekillerde sınıflandırılabilir. Bunlardan ilki, bir uyaranın pekiştirme niteliği kazanma özelliğine göre birincil (öğrenilmemiş) ve ikincil (öğrenilmiş) pekiştireçler şeklinde yapılan sınıflamadır.

Birincil Pekiştireçler
Birincil pekiştireçler, herhangi bir öğrenme yaşantısı olmaksızın birey davranışları üzerinde etkisi olan hava, su, yiyecek, içecek, sıcaklık, uyku, hareket gibi yaşamsal önem taşıyan uyaranlardır. Birincil pekiştireçler, temel biyolojik gereksinimleri karşılamaya yönelik olduğundan, yaşamsal değerleri nedeniyle insan ve hayvan davranışları üzerinde doğal olarak etkilidir. Eğitim ortamlarında birincil pekiştireçler, genellikle, küçük yaşlardaki ya da ileri derecede ve çok özürlü öğrencilerde kullanılmaktadır. Ancak, zorunlu kalınmadıkça, uygun davranışları artırmak için bile olsa hava, su ve yemek gibi temek gereksinim maddeleri pekiştireç olarak belirlenmemelidir. Çünkü bu maddelere ilişkin yoksunluk yaratılması etik açıdan istendik bir durum değildir.
Birincil pekiştireçlerin doyun nedeni ile etkisinin azalması küçük yaşlardaki ya da ileri derecede ve çok özürlü çocukların eğitiminde öğretmenin sınırlanmasına neden olur. Bu sınırlılığı aşmak için öğretmenler doyuma ulaşmayı önleyici planlamalar yapmalıdır. Bu tür planlamada yer alabilecek önerilerin belli başlıları şöyle sıralanabilir.
•   Öğretilen her bir beceri ya da davranış için etkinliği bilen farklı birincil pekiştireçler kullanılır.
•   Kısa eğitim oturumlarında farklı birincil pekiştireçlerin kullanımına yer verilir.
•   Doyum oluştuğunda bunu ortadan kaldırmanın en uygun yolu kullanılan birincil pekiştirecin alternatifini bularak onunla değiştirmektir.
•   Doğru tepkiler için verilen birincil pekiştireç miktarı olabildiğince düşük tutulabilir.
•   Doğru tepkiler için verilecek birincil pekiştireçler için öğrenciye seçenek sunma şeklinde bir düzenleme yapılabilir.
•   Öğrenci beceri ya da davranışta ustalaştıkça her bir doğru tepki yerine birkaç doğru tepki de bir birincil pekiştireç verilmeye başlanabilir ve giderek pekiştirme seyrekleştirilebilir. Buna pekiştireçlerin silikleştirilmesi denmektedir.
•   Pekiştireç seçimi yapılırken öğrencini özellikleri ve özel durumu göz önünde tutulur.
•   Kullanılacak birincil pekiştireçler öğrenci için belirlenen hedef davranışın öğretimine doğal fırsatlar yaratacak şekilde belirlenebilir.
•   Seçilen pekiştirecin öğrenci için belirlenen hedef davranışın öğretimine engel oluşturmaması veya öğretimi kesintiye uğratmaması sağlanır.

Yiyecek-içecek pekiştireçleri öğretmenin çocuğu yeni tanımaya başladığı ve çocuk için etkili olabilecek diğer pekiştireçleri henüz belirleyemediği dönemlerde öğretmenin kurtarıcı olabilmektedir.

İkincil Pekiştireçler
İkincil pekiştireçler bir etkili pekiştireç ile bir etkisin uyaranın bir arada bulunmasıyla pekiştirici etki kazanmış uyaranlardır. İkincil pekiştireçlerin eğitim ortamlarındaki yararları şöyle sıralanabilir:
a). Doyuma ulaşmadan dolayı etki azalması olasılığının düşük olması
b). Kolay kontrol edilebilmesi
c). Değişik yaş gruplarına göre kolayca uyarlanabilmesi
d). Günlük etkinlikler içinde rahatlıkla yer verilebilmesi
ikincil pekiştireçler; sosyal pekiştireçler, nesnel pekiştireçler, etkinlik pekiştireçleri ve sembol pekiştireçler olmak üzere  dört grupta toplanmaktadır.

Sosyal Pekiştireçler
Sosyal pekiştireçler uygun bir davranış sonrasında bireyle hoşlandığı  şekilde sözle ya da fiziksel olarak ilişkiye girilmesi şeklindeki davranışlardır. Gülümseme, göz kırpma, sözel olarak onaylama, dönüt verme, övme, el vurma, dokunma, sarılma ve öpme çok yaygın kullanılan sosyal pekiştireçlerdir.
İkincil pekiştireçler, birincil pekiştireçler kadar etkili olabilmektedir. Sosyal pekiştireçlerin pek çok avantajı vardır. Bireysel ya da grupla yapılan öğretimde ve farklı eğitim ortamlarında etkinlik sırasında kolaylıkla uygulanabilir. Önemli olan yaş düzeyine ve bireysel özelliklere uygun sosyal pekiştirecin belirlenmesidir. Becerilerin doğal ortamlara genellenmesinde çok kullanışlı ve etkili olabilmektedir.
Sosyal pekiştireçler pek çok kişi için etkili pekiştireç olma özelliği gösterirken bazı bireylerde hiçbir pekiştirici etkisinin olmadığı da gözlenmiştir.

Nesnel Pekiştireçler
Nesnel pekiştireçler, uygun bir davranış sonrasında bireye verilen, bireyin hoşlandığı somut nesnelerdir. Nesnel pekiştireçlerin kolay bulunması, küçük yaştaki ve düşük performanslı çocuklarda etkili olması avantajlarının yanında sınırlılıkları da vardır. Nesnel pekiştireçlerin en önemli sınırlılığı öğrencinin bu nesneleri uygun davranış göstermeden de elde edebilmesidir.

Etkinlik Pekiştireçleri
Etkinlik pekiştireçleri uygun bir davranış sonrasında bireyin yapmaktan hoşlandığı sözel ya da bedensel etkinlikleri yapmasına veya yapılan etkinliğe katılmasına izin verilmesidir. Etkinlik pekiştirecinin kullanım şekillerinden biri de Premack ilkesi olarak adlandırılmaktadır. Premack ilkesine göre bireyin yerine getirmesi gereken etkinlikler en az hoşlandığından başlanıp, en çok hoşlandığına doğru sıralanarak yaptırılır. Böylece daha az hoşlanılan etkinlik daha çok hoşlanılan etkinlik tarafından pekiştirilir ve az hoşlanılan etkinliğin de yapılma olasılığı artırılır.
Etkinlik pekiştireçleri, birincil veya nesnel pekiştireçlerin kullanılmasının uygun olmadığı ya da olanaklı olmadığı durumlarda öğretmene zengin alternatifler sağlar.
Etkinlik pekiştireçlerinin de bazı sınırlılıkları vardır. Bunlardan biri, bireyin uygun davranış göstermeden de rahatlıkla bu tür etkinlikleri yapma fırsatları bulmasıdır.
Etkinlik pekiştireçlerinin uygun davranıştan hemen sonra verilmesi gerekir. Bu nedenle, öğretim sürecini kesintiye uğratmayacak etkinlik pekiştireçleri belirlenmelidir.

Sembol Pekiştireçler
Sembol pekiştireçler, uygun bir davranış sonrasında bireye bir başka pekiştireçle değiştirmek üzere verilen yıldız, kupon, marka ve ya jeton gibi araçlardır. Sembol pekiştireçlerin kendi başlarına önemi yoktur; ancak, bireyin hoşlandığı nesnel ya da etkinlik pekiştireçleriyle değiş-tokuş yapılabilmesine olanak vermektedir.
Sembol pekiştireçlerin diğer pekiştireçlerden en önemli farkı, tersine dönüşünün de olmasıdır. Yani uyaran davranış sonrasında kazanıldığı gibi, uygun olmayan davranış ile de kaybedilebilir. Bu nedenle etkili davranış yöntemi sağlar.
Sembol pekiştireçlerin etkili olabilmesi, dönüştürme sistematiğinin uygunluğu ile ilgilidir.
Öğrenciler, hangi davranışta kaç sembol kazanacaklarını, ne kadar sembolle hangi pekiştireçleri elde edeceklerini ve sembolleri pekiştireçlerle değiş tokuş etme işlemini ne zaman yapacaklarını bilmelidirler.
Sembol pekiştirece dönüştürmek için genelde her günün sonu uygun görülmektedir.
Sembol pekiştireçler de doyuma ya da yoksunluğa yol açma riski azdır.
Sembol pekiştireçler bireysel olarak en kolay farklılaştırılabilen pekiştireçlerdir.
PEKÄ°ÅžTÄ°RME TARÄ°FELERÄ°

Pekiştirme tarifesi, uygun davranışı izlemesi gereken pekiştirmenin zamanına, sıklığına ve miktarına ilişkin planlamanın önceden yapılmasıdır.

Başlıca Pekiştirme Tarifeleri:

1.   Sürekli Pekiştirme Tarifesi: Artırılması amaçlanan uygun davranışın her meydana gelişinin pekiştirilmesidir.
Yeni bir davranış ya da beceri kazandırırken kullanılması öneriler; ancak, davranış ya da beceri belli bir düzeyde gözlenmeye başlandıkça aralıklı pekiştirme tarifelerine yerini bırakması gereken bir pekiştirme tarifesidir.

2.   Aralıklı Pekiştirme Tarifesi: Uygun davranışın önceden belirlenen dayıda veya sürede oluşumunun pekiştirilmesidir. Aralıklı pekiştirme tarifeleri oranlı ve zaman oranlı (fasılalı) olmak üzere ikiye ayrılır.

a.   Oranlı Pekiştirme: Hedef davranışın oluşum sıklığı (sayısı) göz önünde bulundurularak yapılır. Oranlı pekiştirme, sabit oranlı ve değişken oranlı olmak üzere iki şekilde uygulanmaktadır.

–   Sabit Oranlı PekiÅŸtirme: Uygun davranışın, önceden belirlenmiÅŸ olan sabit sayıda tekrarından sonra pekiÅŸtirilmesidir.

–   DeÄŸiÅŸken Oranlı PekiÅŸtirme: Uygun davranışın ortalama bir sayı belirlenerek pekiÅŸtirilmesidir.

b.   Zaman Aralıklı Pekiştirme: Pekiştirme, hedef davranışın oluşum süresi göz önünde bulundurularak yapılır. Zaman aralıklı pekiştirme de, sabit ve değişken olmak üzere iki şekilde uygulanmaktadır.

–   Sabit Zaman Aralıklı PekiÅŸtirme: Hedef davranışın belirlenen zaman içinde oluÅŸmasının pekiÅŸtirilmesidir. ÖrneÄŸin yerinde oturma davranışı için;  10. 20. ve 30 dakikalarda öğrenci yerinde oturuyorsa pekiÅŸtireç kazanır. Gözlem yapılmadığı zamanlarda yerinde oturup oturmadığı dikkate alınmaz.

–   DeÄŸiÅŸken Zaman Aralıklı PekiÅŸtirme: Hedef davranışın belirlenen ortalama bir süre içinde oluÅŸmasının pekiÅŸtirilmesidir. Kaçıncı dakikalarda gözlem yapılacağına önceden karar verilir ve bu karara uyulur. PekiÅŸtirecin ne zaman sunulacağının kestirilmesini önlediÄŸi için, etkililiÄŸi yüksek bir pekiÅŸtirme tarifesidir.

%d blogcu bunu beÄŸendi: