DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR SEMBOL PEKİŞTİREÇ SİSTEMİ UYGULAMASI:

Tablolar tüm çocukların her zaman görebilecekleri en uygun yerlere asılır. Kural tablosu asıldığı yerden alınır ve çocuklara gösterilir. ” Bakın çocuklar bu tabloda sınıf kurallarımız yazıyor, neydi sınıf kurallarımız hadi hatırlayalım” denir. Sınıf kuralları, tablodaki resimlere dikkat çekilerek ve her bir çocuÄŸun önünde; resim, parmakla iÅŸaret edilerek çocuklara açıklanır. Kurallara uygun el hareketleri yapılır. ÖrneÄŸin “bir ÅŸey almak istediÄŸinde yada bir ÅŸey söylemek istediÄŸinde parmak kaldırarak izin isteme ” kuralı açıklanırken tablo üzerinde kuralla ilgili resim bir parmakla iÅŸaret edilirken diÄŸer eliyle de öğretmen parmak kaldırır, sonra da çocuklara “Hadi ÅŸimdide siz parmak kaldırın bakalım kim daha yukarı kaldıracak” diyerek parmak kaldırmalarını ister. Uygun parmak kaldıranları ” Aferin ….. çok güzel parmak kaldırıyorsun.

Bakın çocuklar …. çok güzel parmak kaldırıyor. Bakalım kimler ……. kadar güzel parmak kaldırıyor” diyerek hem uygun parmak kaldıran çocuk pekiÅŸtirilir hem de diÄŸer çocuklara örnek gösterilir. Daha sonra kuralın yanındaki parmak kaldırdığı zaman kazanacağı yıldız sayısı ve yıldızlar gösterilir.

Kaç tane olduÄŸu sayılır, söylenir. “bakalım bir ÅŸey almak istediÄŸinde yada bir ÅŸey söylemek istediÄŸinde parmak kaldırarak izin istediÄŸiniz zaman kaç yıldız kazanacakmışsınız? Hadi birlikte sayalım 1, 2, Aferin çok güzel saydınız.. Demek ki bir ÅŸey almak istediÄŸinizde yada bir ÅŸey söylemek istediÄŸinizde parmak kaldırarak izin alırsanız yada ben adınızı söyledikten sonra konuÅŸursanız 2 yıldız kazanacakmışsınız. ….. söyle bakalım, bir ÅŸey almak istediÄŸinde yada bir ÅŸey söylemek istediÄŸinde parmak kaldırarak izin istersen kaç yıldız kazanacakmışsın?” diyerek kural açıklanır. Bütün kurallar bu ÅŸekilde açıklandıktan sonra sembol tablosu gösterilir. “Bakın burada sizin resimleriniz var. Kim kurallarımıza uyar ve yıldız kazanırsa, yıldızını onun resminin olduÄŸu yere atacağım. Dersimizin sonunda yıldızlarınızı sayacağız herkes bir ödül kazanacak, bu ödüllerimiz neler biliyor musunuz? diye sorulur, pekiÅŸtireç tablosu asıldığı yerden alınır ve gösterilir.

” EÄŸer 30 yıldız kazanırsanız sınıfta arkadaşınızla dans edebilirsiniz. Kimler dans etmek istiyor, ……, ……, ……. dans etmek istiyorsanız sınıf kurallarımıza uyacaksınız bende size uyduÄŸunuz kurallar için yıldız vereceÄŸim ve siz 30 yıldız kazanınca 5 dakika dans edbilirsiniz.” diyerek açıklanır. DiÄŸer ödüllerde yıldızları gösterilerek / sayılarak açılanır. Bir örnek yapılır. “Aysel öğretmeniniz bakın yerinde sessizce, kolları baÄŸlı, sırtı sandalyeye dayalı, ayakları yerde olacak ÅŸekilde oturuyor ona 2 yıldız atıyorum. Çünkü yerinde sessizce, kolları baÄŸlı, sırtı sandalyeye dayalı, ayakları yerde olacak ÅŸekilde oturunca 2 yıldız kazanıyoruz” denir ve Aysel öğretmen için tahtaya 2 yıldız atılır. O sırada Aysel öğretmen parmak kaldırır, ” Bakın çok güzel parmak kaldırıyor hemen 2 yıldız daha atıyorum ÅŸimdi ne diyecekmiÅŸ dinleyelim” denir. Aysel öğretmen dinlendikten sonra ” Hadi Aysel öğretmeninizin yıldızlarını sayalım bakalım ne kazanmış” deyip yıldızları sayılır sonra yıldızlara karşılık gelen ödül verilir. “eÄŸer sizde böyle sınıf kurallarımıza uyarsanız bu ödüllerden birini kazanabilirsiniz” diyerek ödüller iÅŸaret edilir. Yada pekiÅŸtireçlerden gösterilebilecek olanlar gösterilir ve ilk zamanlar çocukların görebilecekleri bir yerde bırakılarak yıldız kazanmaya heveslendirilir.

Ders süresince çocukların uyduÄŸu bütün kurallar her defasında betimlenerek açıklandıktan sonra yıldız atılır. “….. çok güzel çiçek olmuÅŸ hemen 2 yıldız atıyorum aferin sana” gibi. Dersin sonunda yada günün sonunda yıldızlar sayılır kazandığı yıldızların sayısı yazılır, öğrencinin kazandığı pekiÅŸtireç hemen verilir. Verilemeyenler (bilgisayar oynama gibi…) ne zaman verileceÄŸi açıklanır. Sembol tablosu silinerek bir sonra ki derse hazırlanır.

1.haftanın uygulaması : Derse başlarken kurallar söylenir, ödüller açıklanır, sınıfa tekrar ettirilir. Öğretmen, sembol tahtasını işaret ederek her kurala uyduklarında yıldız vereceğini, ders sonunda sayacağını ve yıldız sayısına karşılık gelen ödülü vereceğini söyler.
Ders iÅŸlerken ilk 3 gün yıldız kazanmanın (pekiÅŸtirecin) ve olumlu davranışlarının önemi vurgulanır. Her yıldız veriÅŸte neden yıldız verildiÄŸi davranış abartılı betimlenerek açıklanır. “Ä°nanmıyorum! …… kolları baÄŸlı, sessizce yerinde çok güzel oturuyor, yani sınıf kuralımıza uyuyor. Hemen ona 3 yıldız veriyorum. Bakalım bugün kaç yıldız kazanacak? Hangi ödülü alacak?…..” gibi.
Ders sırasında coÅŸkulu bir ses tonu kullanılır. Merak uyandırılarak, biraz da yarış ortamı yaratılarak yıldız kazanma, dolayısıyla kurallara uyma uygun davranış göstermeleri amaçlanır. Her olumlu davranış anında betimlenerek pekiÅŸtirilir. Çocuklar yıldız kazandıkça, yıldız kazanmayı aralarında yarış haline getirebiliriz. “Bakalım yıldızlara, aman Allah’ım …… ne kadar çok yıldızın var, aaaa ……’nın da yıldızları çoÄŸalmış, bakalım kim geçecek? …..” gibi.

Gerekirse ilk gün öğretmenin ismi de tahtaya yazılarak ona da yıldız atılır. Yıldız kazanmaya özendirmek için tahtaya ismini yazıp “bu soruyu bilemezseniz yıldızı ben kazanacağım” deyip sorusunu sorar. ” hay aksi! Ben soruyu sorduÄŸumda …….. parmak kaldırıp konuÅŸmak istedi, yıldız kazandı, ben kaybettim” diyebilir. Jest ve mimiklerle, ses tonlamasıyla daha zevkli bir hale getirilebilir.
Her uygun davranışa bir yıldız verilir. Ders sonunda yıldızları toplar. “Åžimdi dersimiz bitti. Hep birlikte sırayla yıldızları toplayalım, bakalım kimin kaç yıldızı olmuÅŸ?” der, sayarlar. Ä°lk 2 gün yıldız sayısına karşılık gelen ödülü deÄŸil de çocuÄŸun yeÄŸlediÄŸi pekiÅŸtireci verir ki diÄŸer derslerde yıldız kazanmak için uygun davranışlarda bulunmaya heveslensin.
Diğer 3 gün boyunca da derse başlangıç aynı şekilde yapılır. Yine ders sırasında yapılan her uygun davranış anında pekiştirilir, betimlenir ve yıldız verilir. Ders sonunda artık yıldız sayısına karşılık gelen ödül verilmeye başlanır.

2. haftanın uygulaması: Öğretmen kuralları söylemez. “Kurallarımız neydi? Kim hatırlatacak” der ve yardım ederek çocukların söylemesini saÄŸlar. Hatta resimleri önüne getirip “bak bu kuralımız neydi? Aferin sana doÄŸru hatırladın, ÅŸimdi arkadaÅŸlarına söyle….. “der. Yine yıldızlara karşılık ne kazanacaklarını söyler. Artık yıldız kazanmak deÄŸil de uygun davranışların önemi vurgulanır. Davranışlar yine anında betimlenerek pekiÅŸtirilir.
2. hafta 1 davranışa deÄŸil de 2 davranışa yıldız verilir. Ders sonunda çocukların yıldızları sayılıp ödülleri verilir. Yine dersler coÅŸkulu bir ses tonuyla, jest ve mimiklerle iÅŸlenir. Merak uyandırma, kuÅŸkulanma (bak bu çok zor, yapabilecek misin?gibi), anlık sessiz kalarak, yarış ortamı yaratarak, kasıtlı hatalar yaparak…… artık öğretim ürünlerinin (öğrenmelerin) pekiÅŸtireç özelliÄŸi kazanmasına dikkat edilir. Yıldız ve ödüllerin deÄŸiÅŸtirilerek geri çekilmesine baÅŸlanır. Yeni oluÅŸacak yıldız sayılarına ve pekiÅŸtireçlere çocukların kurallara ne kadar uyduklarına göre karar verilecektir.

3. haftanın uygulaması : Derse başlangıç, dersi işleme önceki haftalarda olduğu gibi yapılır. Artık 2-3 yada 4 davranışa yıldız verilir. Ödül verme gün sonuna bırakılır. Böylece sistem yavaş yavaş geri çekilmiş olur. Ders işlenirken ise sözel ve sosyal pekiştireçlere ağırlık verilir. Çak yapmalar, gülümseme, başla elle onaylama, öğrenciye yakın durma, okşama vs. ve övgü sözcükleri gibi.
Öğrencilere kaydettikleri ilerlemelerden söz edilir. Bir öğrencinin başarısı hakkında diğer arkadaşlarına örnek gösterilir. Böylelikle kendisi için çalışmanın önemi vurgulanırken yıldız kazanmanın o kadar da önemli olmadığı vurgulanır. Bu uygulama çocuklardaki ilerlemeye göre yapılır.
Yine dersler coşkulu işlenir. Jest ve mimiklerle desteklenir. Artık yiyecek olan ödüller işlevini yitirir, önemsizleşir. Ders etkinliğinden, öğretimden zevk alan çocuklar oluşur.

4. haftanın uygulaması : Bu hafta kurallar açıklanmaz. Yapılan uygun davranışlar betimlenerek pekiÅŸtirildiÄŸinde hatırlatılmış olunur. Sosyal pekiÅŸtireçler ağırlıklı olarak kullanılır. Çocukların gösterdiÄŸi ilerlemelerden duyulan memnuniyet daha fazla vurgulanır. “artık ödül için deÄŸil, kendin için çalışıyorsun, aferin sana. …… ile gurur duyuyorum, çok güzel çalışıyor. ……..yı yapmayı bile öğrendi.” gibi. Bu tür betimlemelerle öğrencilerin olaÄŸan sınıf koÅŸullarına uymaları saÄŸlanır. YavaÅŸ yavaÅŸ ilerleyen öğrenciler için yine gün sonunda verilen ödüller olsa da sosyal pekiÅŸtireçler abartılı, vurgulu ve anında verilir.
Çocuklar bağımsızlaştıkça bir süre sonra DSP sistemi yavaş yavaş terk edilir.