hd porno porno hd porno porno

Özel Eğitime Anne Bana katılımı

4.340 okundu

ÖZEL EĞİTÄ°MDE ANNE – BABA KATILIMI
GiriÅŸ
Yirminci yüzyılın sonları engellilerin eğitiminde okul ortamlarının yanında doğal ortamlarda da destek hizmetlerin yaygınlaştırılması düşüncelerinin arttığı bir dönemdir. Doğal ortamlarda sağlanacak desteklerin de ailelerin katılımıyla gerçekleşmesi yönünde önemli adımlar atılmaktadır. Özellikle anne-babaların özel eğitime etkin katılımlarının sağlanmasının bir zorunluluk olduğu özel eğitimciler tarafından tartışmasız kabul edilmektedir (Elksin ve Elksin, 1990). Bu gelişmeler özel eğitimde anne-baba katılımı kavramının irdelenmesini gündeme getirmektedir. Anne-babaların çocuklarının eğitimine destek olmaları bağlamında ele alınan anne-baba katılımı, aile eğitimi uygulamalarıyla sağlanabilmektedir. Sistematik ve kavramsal temelli bir süreç olan aile eğitiminin amacı, anne-babaları, anne-babalığın değişik yönleriyle ilgili bilgilendirmek, bilinçlendirmek ve beceri sahibi yapmaktır (Schulz, 1987).

Bu genel amaç doğrultusunda, anne-babaların ve çocuğun gereksinimlerine uygun hizmetlerin geliştirilmesine yönelik aile eğitimi programları düzenlenmektedir (Kroth ve Edge, 1997; Schulz, 1987; Turnbull, 1983). Yaygın olarak, anne-babayı anne-baba olarak eğitmeyi, anne-babayı çocuğuna öğretici olarak yetiştirmeyi ve anne-babayı gönüllüler olarak eğitmeyi amaçlayan programlardan söz edilmektedir (Turnbull, 1983; Schulz, 1987).

Çeşitli kaynaklarda anne-babaların eğitime katılmasının, çocuklarının başarılı bir yaşama geçişinde önemli olduğu vurgulanmaktadır (Glen, 1996). Bir görüşe göre, anne-baba katılımı eğitim sürecinin değerini arttırmakta, anne-babalar akademik ve sosyal programları güçlendirecek şekilde okul personeline görüş ve bilgileriyle katkıda bulunabilmektedirler (Comer ve Haynes, 1991). Özellikle anne-babaların çocuklarının okulda öğrendiklerini ev ortamında uygulayabilecek ve geliştirebilecek nitelikte olması, sosyal becerilerin okuldan ev ortamına genelleştirilmesini ve okuldaki amaçlara ulaşılmasını kolaylaştırmaktadır (Elksin ve Elksin, 1990). Bunun yanında anne-baba katılımı, çocukları kendine güven, kişisel ve mesleki uyum ile bağımsızlık yönlerinden daha iyi duruma getirebilmektedir (Brantlinger, 1991).

Ysseldyke ve Christenson (1993-1994) anne-baba katılımının sağlanmasının yararlarını şöyle sıralamaktadırlar;Anne-baba katılımı öğrencinin gelişimi ile doğrudan ilişkilidir. Anne-baba katıldığında, öğrencinin uzun dönemde akademik başarı gelişimi daha yüksek düzeye ulaşabilmekte, öğrencinin dikkati, okula yönelik tutumları, benlik tasarımı olumlu şekilde artmaktadır. Bunun yanında, anne-babalar da toplumsal olanaklardan, okuldan ve öğretmenlerden daha fazla yararlanabilmektedirler.Nitekim yapılan birçok araştırma anne-baba katılımının anne-babaların çocukları ile ilişkilerinin artmasına, kendileri ve çocukları hakkında daha olumlu tutumlar geliştirmelerine yardımcı olduğunu göstermektedir (Akkök, 1984; Baker ve McCurry, 1984; Bazyk, 1989; Comer ve Haynes, 1991; Dikici,1990; Fox, Binder, 1990; Hornby ve Singh, 1984; Rosenberg ve Robinson, 1985; Winton, 1986; Ysseldyke, Christenson, 1993-1994).

Anne-Baba Katılımının Gelişimi
Özel eÄŸitimde anne-baba katılımının geliÅŸimine bakıldığında, yıllar önce engelli çocukların eÄŸitiminde anne-babaların bir rolü olamayacağı, bunun bir uzmanlık iÅŸi olduÄŸu görüşünün hakim olduÄŸu gözlenmektedir (Smith, 1994; Fox ve Binder, 1990). Ancak 1960’lı yıllardaki anne-baba ve çocuk eÄŸitimine yönelik araÅŸtırmalar, anne-babaların çocuklarının eÄŸitimine katılımlarının çocuklarında olumlu deÄŸiÅŸikler ortaya çıkardığını göstermiÅŸtir (Mandel ve Fiscus, 1981; Shulz, 1987).

Özellikle 20. yy sonlarında uzmanların engelli çocukların anne-babalarına yönelik tutum ve beklentilerinde önemli deÄŸiÅŸiklikler olması, anne-babalık rolleri ve ebeveynlerin çocuklarının eÄŸitimine çeÅŸitli aÅŸamalarda katılımının önemini arttırmıştır (Bazyk, 1990; Kroth ve Edge, 1997; Winton, 1986). Nitekim 1990’lı yılların araÅŸtırmalarının, çocukların okulda baÅŸarılı olmalarını saÄŸlamada anne-baba katılımı üzerine yoÄŸunlaÅŸtığı görülmektedir (Ysseldyke ve Christenson, 1993-1994). Özellikle araÅŸtırmaların, anne-baba katılımı ve desteÄŸi gereken alanlarda yoÄŸunlaÅŸması, uzmanların anne-babaların gereksinimlerini dikkate alması ve devlet politikalarındaki deÄŸiÅŸiklikler anne-baba katılımının geliÅŸtirilmesinde önemli rol oynamaktadır (Bazyk, 1989).A

nne-baba katılımına yönelik ilk oluşumlar ebeveynlerin çocuklarına eğitim olanakları sağlama çabalarının sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Aile gruplarının bu çabaları, özel ve resmi özel eğitim kurumlarında özel eğitim programlarının geliştirilmesine ekonomik destek sağlama, okulöncesi ve sonrası hizmetlerin yaygınlaştırılması, öğrenci velilerine yönelik hizmetler, toplumla birlikte yaşam merkezleri ve korumalı işyerleri kurulması, araştırma, uzman personel eğitimi ve tıbbi hizmetlerin sunulması olarak sıralanmaktadır (Schulz, 1987).

Özel eÄŸitimde ileri ülkelerden biri olan Amerika BirleÅŸik Devletleri’nde anne-babaların engelli çocuklarının eÄŸitimine katılımlarının üç aÅŸamada gerçekleÅŸtiÄŸi gözlenmektedir. Önceleri tıbbi model benimsendiÄŸinden çocukla ilgili karar veren ve onu tedavi edebilecek tek uzman personel olarak hekimler görülmüştür. Bu nedenle anne-baba katılımı sınırlı gerçekleÅŸmiÅŸtir.

Daha sonra, The Education All Handicapped Children Act, PL 94-142 (Public Law) anne-babaları terapist ve öğretmen olarak tanımlayarak, anne-babaların eÄŸitime aktif olarak katılmalarının yolunu açmıştır. Son olarak PL 99-457 sayılı yasa ile aile merkezli anne-baba katılımı benimsenmiÅŸtir (Bazyk, 1989). Yasalardaki bu deÄŸiÅŸmeler anne-babalara çocuklarının eÄŸitim programlarının tüm bölümlerini kapsayacak ÅŸekilde söz sahibi olma hakkını saÄŸlamıştır. Böylece anne-babalara çocuÄŸunun eÄŸitimi için planlayıcı, iÅŸbirlikçi, destekçi ve öğretici olma süreçlerinde yeni umutlar yaratılmıştır (Bazyk, 1989).Bütün bu geliÅŸmelere raÄŸmen Amerika BirleÅŸik Devletleri’nde 1992 yılında düzenlenen Ulusal Anne-Baba Katılımı Zirvesi sonuçları anne-baba katılımının 1990’ların en önemli sorunu olduÄŸunu göstermektedir (Kroth ve Edge, 1997). Aynı sorun Türkiye’deki özel eÄŸitim hizmetlerinin niteliÄŸi baÄŸlamında da sıklıkla gündeme gelmektedir.

Türkiye’de Durum
Türkiye’de anne-babalar uzun yıllar özel eÄŸitimin dışında kalmıştır. Okul öncesi ve ilkokul programlarında okul aile iÅŸbirliÄŸinin önemli olduÄŸu, anne-babanın da çocuÄŸun eÄŸitimine katkıda bulunabileceÄŸi vurgulanmıştır (MEB, 1991a; 1991b; 1991c). Ancak, gerek yönetmeliklerde gerekse eÄŸitim programlarında anne-baba katılımının nasıl saÄŸlanacağı, anne-babalara ne tür hizmetlerin verileceÄŸine açıklık getirilmemiÅŸtir (Anadolu Ãœniversitesi, 1992). Bu durum özel eÄŸitim kurumlarının bir çoÄŸunda aile eÄŸitimi hizmetlerinin yetersiz kalmasına dolayısıyla anne-babaların eÄŸitim hizmetleri hakkında bilgi sahibi olamamalarına ve bu hizmetlerden yeterince yararlanamamalarına yol açmıştır. Nitekim yapılan bir araÅŸtırma sonucunda anne-babaların çocuklarının okulunu yeterince tanımadıkları ve okul tarafından kendilerine verilen hizmetleri deÄŸerlendiremedikleri ortaya çıkmıştır (SucuoÄŸlu, 1990).

Anadolu Üniversitesi (1992) tarafından yapılan bir başka araştırmaya göre özel eğitim kurumlarının büyük çoğunluğunda aile eğitimi hizmetleri sunulmadığı, sadece veli toplantılarının yapıldığı görülmüştür. Genellikle öğretmen uygun gördüğü zaman yapılan toplantılarda ailelerin bilgilendirildiği ve isteklerine cevap verilmeye çalışıldığı gözlenmektedir. Bunun yanında rehberlik ve araştırma merkezlerinin ailelerle yaptıkları toplantılarda en önemli ve en çok gündeme gelen konunun, anne-babanın engelli çocuğu ile evde yapacağı etkinlikler olduğu gözlenmektedir.

Türkiye’de aile eÄŸitimine yönelik çalışmaların yapılması ve aile eÄŸitiminin gerekliliÄŸi tartışmasız kabul edilmesine raÄŸmen (MEB, 1991d; Unicef, 1990; DPT, 1990) kurumlaÅŸmanın yaygın olmadığı ve aile eÄŸitiminin yasalarda yeterince yerini almadığı, kurumların yönetmeliklerinde aile eÄŸitiminin nasıl, hangi amaçla, kimler tarafından yapılacağının belirtilmediÄŸi gözlenmektedir (Anadolu Ãœniversitesi, 1992).Tüm bu olumsuzluklar ve anne-babaların özel eÄŸitimde yeterince yer almaması çeÅŸitli nedenlerle açıklanabilmektedir. Bunlar; anne-babanın eÄŸitimden ve özel eÄŸitimden anlamayacağı görüşünün yaygın olması, eÄŸitimcilerin anne-babalarla çalışmaya karşı isteksizliÄŸi, anne-babalarla çalışma konusunda yetersizliÄŸi, parasal yetersizlik, eleman yetersizliÄŸi ve anne-babanın isteksizliÄŸi ÅŸeklinde sıralanabilmektedir (Gargiulo, 1985; Kırcaali-Ä°ftar, 1995).

Son Yasal Düzenlemeler
Tüm bunlara karşın özel eÄŸitim hizmetlerine iliÅŸkin yapılan son yasal düzenlemede (Özel EÄŸitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 1996) önceki yasal düzenlemelere göre aile eÄŸitimine daha fazla yer verildiÄŸi gözlenmektedir. Bu durum aileye yönelik eÄŸitim hizmetlerinin yaygınlaÅŸtırılmasına ve ortaya çıkabilecek olumsuzlukların önlenmesine yönelik olumlu bir adım olarak deÄŸerlendirilmektedir. Bu yasada özel eÄŸitimin temel ilkeleri sıralanırken yer verilen “Özel eÄŸitim hizmetleri, özel eÄŸitim gerektiren bireyleri sosyal ve fiziksel çevrelerinden mümkün olduÄŸu kadar ayırmadan planlanır ve yürütülür” ve “Ailenin özel eÄŸitim sürecinin her boyutunda aktif katılımlarının saÄŸlanması esastır” ifadeleri anne-baba katılımını teÅŸvik etmektedir.Bunun yanında aynı yasanın 6. maddesi “Erken çocukluk dönemindeki özel eÄŸitim hizmetlerinin ailenin bilgilendirilmesi ve desteklenmesi temeline dayalı olarak evlerde ve kurumlarda sürdürülmesi” gereÄŸini belirterek aile eÄŸitimi hizmetlerine okul öncesi dönemde de önem verilmesi gerektiÄŸini vurgulamaktadır.

Yine 11. maddede farklı konu ve sürelerle özel eÄŸitim gerektiren bireyler için temel yaÅŸam becerileri kazandırmada ailelerin ve yakın çevrelerinin aktif rol almaları gereÄŸi belirtilmektedir.Özellikle 18. madde ile “Özel eÄŸitim okullarında açılan yaygın eÄŸitim programlarına katılan özel eÄŸitim gerektiren bireyler ile söz konusu okulların aile eÄŸitimi programlarına katılanlarda öğrencilerin birinci derecede yakınlarının eÄŸitimleri süresince iaÅŸe ve ibateleri Bakanlıkça karşılanır” denerek ailenin ekonomik güçlükler nedeniyle aile eÄŸitimi hizmetlerinden yararlanamaması engeli de ortadan kalkmaktadır.Bu yasal durum çerçevesinde Türkiye’de ailelere verilecek eÄŸitim hizmetlerinin ailelerin gereksinimleri de göz önüne alınarak yaygınlaÅŸacağı umulmaktadır. Özellikle Türkiye’de anne-babaların eÄŸitilerek çocuklarının eÄŸitiminde aktif katılımcılar olarak yetiÅŸtirilmelerine yönelik araÅŸtırmaların bulunması, yasal düzenlemelerin bir an önce yaÅŸama geçirilmesi açısından özel eÄŸitimcileri ve anne-babaları cesaretlendirmektedir. Ancak bu konuda yine öncelikle anne-babaların gereksinimlerinden hareket etmenin daha doÄŸru olacağı düşünülmektedir.Anne-baba gereksinimleri çocuÄŸun geliÅŸim dönemleri ile iliÅŸkili olduÄŸu gibi bu dönemlerde karşılaÅŸtıkları ciddi durumlarla baÅŸa çıkabilme yeterliÄŸi ile de baÄŸlantılıdır.

Dolayısıyla anne-baba gereksinimleri çocuğun gelişim dönemlerine göre farklılaşabilmektedir. Örneğin anne-babalar engelli bir çocuğa sahip olduğunu öğrendiğinde ve doğumu izleyen zamanlarda daha çok duygusal desteğe gereksinim duyarken, çocuk okula başladığında gereksinimleri çocuğunun özellikleri hakkında bilgi, çocuğunun eğitimine etkin katılım, ileriki dönemlerde ise çocuğun eğitimiyle ilgili kuruluşlarda görev alma gibi alanlarda yoğunlaşmaktadır (Schulz, 1987).

Araştırmalar İncelendiğinde
Okula giden engelli çocuÄŸa sahip anne-babaların eÄŸitim gereksinimlerine yönelik araÅŸtırmalar incelendiÄŸinde, anne-baba gereksinimlerinin daha çok “bilgi gereksinimi” boyutunda yoÄŸunlaÅŸtığı görülmektedir. Türkiye’de yapılan iki araÅŸtırmada da hem anne hem de babalar tarafından en fazla gereksinim belirtilen maddelerden birinin “çocuÄŸuma bazı becerileri nasıl öğreteceÄŸim konusunda daha fazla bilgiye gereksinim duyuyorum” maddesi olduÄŸu gözlenmiÅŸtir (Evcimen, 1997; SucuoÄŸlu, 1994).Özellikle annelerin çocuklarının geliÅŸimine katkıda bulunabilmek için eÄŸitime, bilgiye ve beceriye duydukları gereksinim anne-babaların çocuklarına öğretici olarak yetiÅŸtirilmelerini amaçlayan aile eÄŸitimi programlarının geliÅŸtirilmesiyle giderilebilecektir. Nitekim anne-baba eÄŸitimine yönelik birçok araÅŸtırmada uygun eÄŸitim olanakları sunulduÄŸunda anne-babaların çocuklarının eÄŸitimine etkin olarak katılabilecekleri ve birçok beceriyi çocuklarına öğretebileceklerine iliÅŸkin bulgulara rastlanılmaktadır.Akkök (1984), ailelerin davranışsal yaklaşıma dayalı aile rehberliÄŸi programına katılmalarının, öğretilebilir düzeydeki çocukların özbakım becerilerinin geliÅŸtirilmesine katkısı ve bu programın anne-babaların çocuklarına karşı tutumlarına etkisini belirlemek amacıyla bir araÅŸtırma desenlemiÅŸtir.

Akkök yaptığı çalışmada, haftalık toplantılar düzenlemiş, toplantılarda ailelere özbakım becerilerinin öğretimine ilişkin bilgiler vermiş, toplantıların devamında da ev ziyaretleri ve telefon görüşmeleri ile iletişimi sürdürmüştür. Çalışma sonunda, aile rehberliği uygulamalarının, öğretilebilir çocukların özbakım becerilerinin gelişimine katkısı olduğunu ve özbakım becerileri açısından deneme grubundaki çocukların kontrol grubundaki çocuklara göre daha ileri düzeyde olduklarını bulmuştur.Sucuoğlu, Kanık, Küçüker (1994) öğretilebilir çocukların ailelerine yönelik olarak Özel Eğitimde Anne-Baba Programları adlı örnek çalışmalarında davranışçı yaklaşımı esas alan yapılandırılmış anne baba eğitimi programı hazırlamışlardır. Program anne-baba rehberliği el kitabı (Akkök ve Sucuoğlu, 1990) ve bu kitabın video kaseti ile desteklenmiştir. Uygulamaya zihin engelli çocuğa sahip anne babalar katılmıştır. Program grup çalışması şeklinde yürütülmüştür. Sonuç olarak anne babaların birbirleriyle etkileşime girerek deneyimlerini ve anlatılan konularla ilgili bilgilerini paylaştıkları, çalışmaya katılan babaların annelerden ayrı olarak gruplaştıkları, deneyimlerini birbirlerine aktardıkları gözlenmiştir. Sonuçta anne babaların programdan hoşlandıkları, yararlandıkları ve kazandıkları bilgileri günlük yaşama uyguladıklarının verdikleri geri bildirimlerden anlaşıldığı belirtilmektedir.

Bağımsız Yaşam Becerisi Kazandırma Araştırma Örneği
SucuoÄŸlu ve KuloÄŸlu (1992), “Otistik Çocuklara Bağımsız YaÅŸam Becerileri Kazandırılması” konulu araÅŸtırmayı iki aÅŸamalı olarak planlamışlardır. Birinci aÅŸamada 13 yaşındaki üç otistik çocuÄŸa okul ortamında çeÅŸitli bağımsız yaÅŸam becerileri davranış deÄŸiÅŸtirme teknikleri uygulanarak öğretilmiÅŸ, ikinci aÅŸamada ise annelerin eÄŸitime katılmaları ile bu becerilerin ev ortamlarına genelleÅŸtirilmesi saÄŸlanmıştır.

Bu bölümde anneler eğitime aktif olarak katılmış, çocukların kazandıkları becerileri ev ortamına genellemede eğitimci rolü almışlardır. Araştırma sonucunda çocukların okulda öğrendikleri becerileri ev ortamında genelleyebildikleri ve annelerin eğitimci rolünü başardıkları gözlenmiştir.Vuran (1997), annelere çocuklarının uygun davranışlarını ödüllendirme ve uygun olmayan davranışlarını eleştirmeme becerilerinin kazandırılmasında bilgilendirme dönüt verme, dönüt verme ile ödüllerin birlikte kullanılması süreçlerinin annelerin ödül kullanma ve eleştirme sıklığında, çocukların ise uygun olan ve olmayan davranışlarında ne düzeyde değişikliğe yol açtığını belirlemeyi amaçlamıştır. Bu amaçla üç anne ve zihin engelli çocuklarıyla çalışılmıştır. Araştırma sonucunda bilgilendirme, dönüt verme ile ödüllerin birlikte kullanıldığı eğitim sürecince, annelerin hedef davranışlarındaki değişiklikler giderek amaca yaklaşmıştır. Benzer değişiklikler çocukların belirlenen hedef davranışlarında da görülmüştür.

Cavkaytar (1998a), zihin engellilere özbakım ve ev içi becerilerinin öğretimine yönelik bir aile eğitimi programı geliştirerek etkililiğini sınamıştır. Araştırma sonuçları geliştirilen aile eğitimi programını tamamlayan annelerin program doğrultusunda gerçekleştirdiği beceri öğretimi çalışmalarının, zihin engelli çocuklarının özbakım ve ev içi becerilerini öğrenmelerinde etkili olduğunu göstermektedir.

Cavkaytar (1998b) anne ve sınıf öğretmenlerinin birlikte eÄŸitimi ÅŸeklinde uyguladığı özbakım ve ev içi becerilerinin öğretimi programını (ÖZEBÖP) tamamlayan annelerin program doÄŸrulusunda gerçekleÅŸtirdiÄŸi öğretim çalışmalarının, zihin engelli çocukların beceri öğrenmelerindeki etkisini belirlemek amacıyla bir araÅŸtırma yapmıştır. Üç anne, onların zihin engelli çocukları ve sınıf öğretmenleri ile yaptığı deneysel çalışma sonucunda anne ve sınıf öğretmenlerinin birlikte eÄŸitildiÄŸi ÖZEBÖP’ü tamamlayan annelerin, program doÄŸrultusunda yaptığı öğretim çalışmalarının, zihin engelli çocuklarının özbakım ve ev içi becerilerini öğrenmelerine katkısı olduÄŸu belirlenmiÅŸtir.

Sonuç
Türkiye’de anne-baba katılımın saÄŸlanmasına yönelik sınırlı sayıda da olsa araÅŸtırmaların yapılması ve olumlu sonuçların alınması, araÅŸtırma sonuçlarının anne-babaların eÄŸitildiklerinde eÄŸitime doÄŸrudan katıldıklarını ve çocuklarına yardımcı olabildiklerini göstermesi, öğretmenler ve özel eÄŸitimciler açısından cesaretlendirici olarak nitelendirilmektedir.
Sonuç olarak, özel eğitimde anne-baba katılımının çeşitli aşamalardan geçilerek gelişmekte olduğu söylenebilir. Bu gelişim süreci içerisinde gerçekleştirilen anne-babaların çocuklarının eğitimine çeşitli düzeylerde katılımına yönelik araştırma ve uygulamaların yaygınlaştırılması gerekmektedir. Özellikle anne-baba katılımının sağlanmasına yönelik yasal düzenlemeler, bu konuda yapılan araştırmalardan destek alınarak uzmanlar tarafından uygulamaya dönüştürülmelidir.

Kaynakça1. Anadolu Ãœniversitesi (1992). “Cilt II Zihin Engelliler Alt Çalışma Grubu Raporu” Engelliler İçin EÄŸitim Modelleri GeliÅŸtirme Projesi. T.C. BaÅŸbakanlık Devlet Planlama TeÅŸkilatı yayını, EskiÅŸehir. 2. Akkök, Füsun (1984). “Davranışsal Yaklaşıma Dayalı Anne-Baba RehberliÄŸinin Öğretilebilir Çocukların Özbakım Becerilerinin GeliÅŸimine Etkisi” Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Ãœniversitesi. 3. Baker, B. L., McCurry, M. C. (1984). “School-Based Parent Training: An Alternative for Parents Predicted to Demonstrate Low Teaching Proficiency Following Group Training” Education and Training of the Mentally Retarded, December, 261-267. 4. Bazyk, S. (1989). “Changes in Attitudes and Beliefs Regarding Parent Participation and Home Programs: An Update” The American Journal of Occputaional Therapy, November, Vol. 43, No: 11, 723-728. 5. Brantlinger, E. (1991). “Home- School Partnerships That Benefit 6. Children with Special Needs” The Elementary School Journal, January, Vol. 91, No: 3, 249-259. 7. Cavkaytar, Atilla (1998a) “Zihin Engellilere Özbakım ve Ev İçi Becerilerinin Öğretiminde Bir Aile EÄŸitimi Programının EtkililiÄŸi” Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, EskiÅŸehir. 8. Cavkaytar, Atilla (1998b) “Anne ve Sınıf Öğretmenlerinin Birlikte EÄŸitiminin Zihin Engelli Çocukların Özbakım ve Ev İçi Becerilerini Öğrenmelerine Katkısı (ÖZEBÖP Uygulaması)” 8. Ulusal Özel EÄŸitim Kongresi’nde Sunulan Bildiri, Edirne. 9. Comer, J. P., Haynes, N. M. (1991). “Parent Involvement in Schools: An Ecological Approach” The Elementary School Journal, Vol. 91, No: 3, 271-277. 10. Dikici, Aynur (1990). “Zihinsel Engelli Çocukların Annelerine Yönelik Grup RehberliÄŸinin Tutum DeÄŸiÅŸimi Açısından EtkililiÄŸi” Anadolu Ãœniversitesi, EskiÅŸehir. 11. D.P.T. (1990). BaÅŸbakanlık Aile AraÅŸtırma Kurumu: 1. Aile ?urası: Raporlar, Görüşmeler, Kararlar. Ankara. 12. Evcimen, Emirali (1996). “Zihin Engelli ÇocuÄŸu Olan Ailelerin (Anne Babaların Gereksinimlerinin Belirlenmesi) Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Ãœniversitesi EskiÅŸehir. 13. Elksnin, L. K., Elksnin, N. (1990). “Improving the Skills of Parents of Preschool Handicapped Children: Best Practices in Parent Training” 68th Annual Convention CEC. Toronto, Ontario: Nisan, 23-27. 14. Fox, R. A., Binder, M. C. (1990). “Parenting: A Developmental-Behavioral Approach” Advances in Special Education, Vol. 7B, 187-201. 15. Gargiulo, R. M. (1985). Working with Parents of Exceptional Children. Houghton Mifflin Ca, Boston. 16. Glen, Thomas E. (1996). Teaching Students with Mental Retardation: A Life Goal Curriculum Planning Approach Prentice-Hall, Inc, USA. 17. Hornby, G., Singh, N. N. (1984). “Behavioral Group Training with Parents of Mentally Retarded Children” Journal of Mentally Deficiency, Vol. 28, 43- 54. 18. Kırcaali-Ä°ftar, G., (1995) “Aile ve Çevre EÄŸitimi Ders Notları” Anadolu Ãœniversitesi Engelliler AraÅŸtırma Enstitüsü, EskiÅŸehir. 19. Kroth, R. L., Edge, D. (1997). “Parent Training Grups” Stratejies Communications with Parents and Families of Exceptionel Children 3.Editions, LovePublishing Company, USA. 20. Mandell, C. J., Fiscus, E. D. (1981). Understanding Exceptionel Childen. St. Paul, Minn. West. 21. M.E.B. (1991a). EÄŸitilebilir Çocuklar Ä°ÅŸ Okulu Programı. Milli EÄŸitimYayınevi, Ankara. 22. M.E.B. (1991b). Öğretilebilir Çocuklar Okulu Programı. Milli EÄŸitim Yayınevi, Ankara. 23. M.E.B. (1991c). EÄŸitilebilir Çocuklar Ä°lkokul Programı. Milli EÄŸitim Yayınevi, Ankara. 24. M.E.B. (1991d). 1. Özel EÄŸitim Koseyi Raporları. Milli EÄŸitim Bakanlığı, Özel EÄŸitim, Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 25. Özel EÄŸitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Karar Sayısı: KHK/573, Resmi Gazete 23911: 6 Haziran 1997. 26. Rosenberg, S. A., Robinson, C. C. (1985). “Enhancement of Mothers’ Interactional Skills in an Infant Education Program” Education and Training of the Mentally Retarded, June, 163-169. 27. Schulz, Jane B. Parents and Professionals Special Education. Allyn and Bacon, Inc., USA: 1987. 28. Smith, J. D. (1994). “The Revised AAMR Definition of Mental Retardation: The MRDD Position” Education and Training Mental retardation and Developmental Disabilities, September, 179-183. 29. SucuoÄŸlu, Bülbin (1990). “Anne Babaların Özel EÄŸitim Okullarını Algılama Biçimleri” H.Ãœ. Çocuk SaÄŸlığı ve EÄŸitimi Programı, yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara. 30. SucuoÄŸlu, B., KuloÄŸlu, N. (1992). “Otistik Çocuklara Bağımsız YaÅŸam Becerilerinin Kazandırılması” Psikoloji Dergisi, Eylül, Cilt 7, Sayı 27, 15-26 31. SucuoÄŸlu, Bülbin (1994). Özürlü ÇocuÄŸu Olan Anne-Babaların Gereksinimlerinin Belirlenmesi, AraÅŸtırma Raporu, Ankara. 32. SucuoÄŸlu, B. Küçüker, S. ve Kanık, N. (1994). “Anne Babaların Özürlü Çocuklarının EÄŸitimine Katılımları” 1. EÄŸitim Bilimleri Kongresi Bildirileri, Adana: Çukurova Ãœniversitesi Yayınları, No: 1, 318-331. 33. Turnbull, A. P. “Parent Professionel Interactions” (Ed. M. Snell) Systematic Instruction of the Moderately and Severely Handicapped (Second Edition) Ohio: Merrill Pub. Corp., Columbu: 1984, ss. 17-44. 34. Unicef (1990). “Özürlü Çocuklar Alt Çalışma Grubu Raporu” 1990’ların Çocuk Politikası Ulusal Kongresi Raporu 26-27 Mayıs, Matbaacılık Yayıncılık, Ltd.?ti., Ankara, 155-162. 35. Vuran, Sezgin (1997). “Zihin Engelli Çocuk Annelerine Ödüllendirme ve EleÅŸtirmemenin Kazandırılmasında Bilgilendirme Dönüt Verme, Dönüt Verme ve Ödüllendirmenin EtkililiÄŸi” Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, EskiÅŸehir. 36. Winton, P. (1986). “The Developmentally Delayed Child with the Family Context” Advances in Special Education, Vol 5 219-255. 37. Ysseldyke, J., Christenson, S. (1993-1994). The Instructionel Environment System-II: A System to Identify a Student’s Instructionel Needs. (Ed. Jami Leutheuser), Published and Disturbed by Sopris West, USA EÄŸitim.com alınrı

%d blogcu bunu beÄŸendi: